Patriotyzm gospodarczy. Czy za polskie pieniądze powinniśmy kupować polski tabor?

Obecnie mówi się dużo o patriotyzmie gospodarczym, żeby w polskich przetargach preferować polskich producentów taboru. Modne stało się więc hasło patriotyzmu gospodarczego. – Oficjalnie, to jest niedopuszczalne. Wszyscy w UE powinni być traktowani równo – mówi Marcin Krakowiak, szef i partner w Praktyce Infrastruktury i Energetyki Kancelarii Domański Zakrzewski Palinka. – Preferencje narodowościowe, kiedy zabraniamy np. niemieckim producentom startować w polskich przetargach, są zakazane – dodaje.

Ekspert prawa wskazuje jednak, że to tylko teoria. – Praktyka pokazuje, że element partiotyczno-narodowościowy w zakresie dostaw ma istotne znaczenie – podkreśla. – Warto wspomnieć, że po przygodach z Chińczykami, znowelizowano Prawo Zamówień Publicznych. Prawodawca wprowadził pewne możliwości, gdzie można ograniczyć rynek dla pewnych podmiotów spoza Unii Europejskiej. To jest pewne novum, które wprawdzie w sektorze kolejowym jeszcze nie jest wykorzystywane, jednak w sektorze energetycznym to się już często zdarza – wyjaśnia. Podkreśla jednak, że co do unijnych zasad, nie powinno się można podchodzić do sprawy narodowościowo.

Jak to wygląda na Zachodzie?

W konferencji wziął udział również Patrice Bildstein, Head of Sales z Akiem, która zajmuje się wydzierżawianiem lokomotyw. Firma znana jest przede wszystkim w Europie Zachodniej, jednak coraz prężniej rozwija się również w Polsce. Obecnie świadczy usługi wynajmu lokomotyw dla Pol-Miedź Trans. Bildstein musiał zmierzyć się z pytaniem, czy w zachodniej Europie do przetargów podchodzi się patriotycznie. – Jesteśmy najlepszym przykładem na próbę wdrożenia tego, co jest europejską wspólnotą. Nie są preferowane czy faworyzowane firmy krajowe i narodowe – mówił.

– Jeśli spojrzeć na naszą obecną sytuację, jesteśmy teraz pół-francuską i pół-niemiecką firmą, gdyż zmieniła się struktura właścicielska w zeszłym roku. Nie wpłynęło to jednak na nasze decyzje w zakresie zakupu sprzętu. Kupiliśmy co prawda ostatnio niemiecki sprzęt, ale nie jest to powiązane z własnością. Przy wyborze musimy być mądrzy i elastyczni, by dostrzec to, co rzeczywiście jest potrzebne na rynku towarowym – wyjaśnia Bildstein z firmy Akiem. Dodaje, że na rynku przewozów towarowych niezwykle ważna jest decyzja o konfiguracji produktu, który przewoźnik chce kupić. – Na tej podstawie dokonaliśmy naszego ostatniego wyboru – co jest potrzebne dla rynku i operatorów, by się rozwijać. Ważne jest, by widzieć Europę jako spore podwórko i być elastycznym, by zaoferować właściwy projekt – zwłaszcza na etapie rozwoju usługi, gdy początkowe nakłady nie zawsze są takie duże – dodaje.

Da się być patriotą

Głos w debacie zabrał również przedstawiciel Newagu, polskiego producenta taboru. – Każda decyzja inwestycyjna w zakup nowego taboru, jest decyzją inwestycyjną, więc musi być rozważana pod kątem różnego rodzaju ryzyk – również inwestycyjnych – mówi Józef Michalik, wiceprezes zarządu Newag. Podkreśla też, że każdy musi rozważać taką decyzję z roztropnością i starannością. – To wprowadza całą paletę mechanizmów i instrumentów, która pozwala określić gdzie ten kapitał wychodzi. Wystarczy wziąć przecież pod uwagę doświadczenia eksploatacyjne, potencjał finansowy, mechanizmy związane z dopuszczeniami na wielu rynkach. Tych mechanizmów jest bardzo wiele, gdzie finalnie da się pojęcia narodowości kapitału i pojazdu zbliżyć – zaznacza Michalik.

Nie trzeba przecież daleko szukać przykładów w innych krajach, żeby się przekonać, że również stosuje się tam zasady patriotyzmu przetargowego. Znani są z tego Niemcy, Czesi czy Hiszpanie. Ostatnio głośna sprawa dotyczyła też Francji, która zamówiła 15 sztuk piętrowych pociągów TGV w celu ratowania zakładu w Belfort narodowego producenta.