ZEUS zintegruje systemy bezpieczeństwa transportu?

17 czerwca na Politechnice Gdańskiej odbyło się „Śniadanie prasowe u ZEUSA”, na którym przedstawiono ideę i cele Projektu oraz wyniki pierwszej fazy prac.

Projekt, który zintegruje systemy bezpieczeństwa transportu „Zintegrowany System Bezpieczeństwa Transportu” to 3-letni projekt badawczy o akronimie ZEUS, którego głównym celem jest opracowanie wspólnej dla wszystkich rodzajów transportu koncepcji systemu bezpieczeństwa. System ten ma bazować na zintegrowanym planowaniu i koordynacji działań na rzecz poprawy bezpieczeństwa transportu w Polsce. Dlaczego ZEUS? Bo jak grecki bóg łączył wszystkich bogów, tak projekt łączyć ma – transport drogowy, kolejowy, lotniczy oraz wodny.

Konsorcjum naukowe realizujące Projekt ZEUS

Projekt realizowany jest przez Konsorcjum naukowe złożone z ekspertów z czterech polskich uczelni, zajmujących się badaniami bezpieczeństwa w czterech rodzajach transportu:

• Politechnika Gdańska – generalny wykonawca, transport drogowy,
• Politechnika Śląska – transport kolejowy,
• Instytut Techniczny Wojsk Lotniczych w Warszawie – transport lotniczy,
• Akademia Morska w Szczecinie – transport wodny.

Zatrważające statystyki wypadkowości

O konieczności zmian nie trzeba przekonywać żadnego uczestnika ruchu. Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że na drogach świata co 30 sekund ginie jeden człowiek a w 2020 roku wypadki drogowe staną się trzecią na świecie przyczyną przedwczesnej umieralności!

W Polsce każdego roku w wyniku wypadków transportowych, życie traci blisko 6 tys. osób. Naraża to nie tylko na ból bliskich ofiar, ale i powoduje realne straty finansowe. Wypadki kosztują państwo 30 mld zł rocznie, co stanowi prawie 3 proc. PKB. Niestety, uwagę zwracamy już tylko na duże katastrofy w transporcie, natomiast przywykliśmy do faktu, iż codziennie na polskich drogach ginie 15 osób.

Jako społeczeństwo jesteśmy za… a nawet przeciw

– Te miażdżące statystyki nie wywierają jednak wrażenia na przeważającej części społeczeństwa. Pasażerowie wciąż niechętnie zapinają w samochodzie pasy bezpieczeństwa, a kierowcy ograniczają prędkość. Ludzie przeciwstawiają się rozwiązaniom bezpieczeństwa uważając, że godzą one w ich prywatność i ograniczają wolność.

Tymczasem, udając się w podróż samolotem ci sami ludzie skłonni są do dużo większych ograniczeń wolności jak kontrola przed wejściem na pokład czy zakaz korzystania z urządzeń elektronicznych – mówi prof. Ryszard Krystek z Wydziału Inżynierii Lądowej i Środowiska Politechniki Gdańskiej, kierownik projektu ZEUS.

Skąd ta dwoistość? Zdaniem naukowców tak rozbieżne zachowania, wynikają z różnego podejścia do funkcjonowania systemu. W lotnictwie czy transporcie morskim środki bezpieczeństwa są warunkiem koniecznym pozwolenia na jakąkolwiek operację. Natomiast w transporcie drogowym, bezpieczeństwo wciąż traktowane jest jako ograniczenie – obiegowa opinia głosi choćby, że limity prędkości powodują korki...

Korzyści z realizacji Projektu ZEUS

Realizacja i wdrożenie Projektu ZEUS są zatem niezwykle ważne. Koncepcja zakłada, że bez względu na wybór środka transportu podróżni będą czuli się bezpiecznie. Podstawowym czynnikiem, który zdecyduje o uzyskaniu wysokiego poziomu bezpieczeństwa, będzie adaptacja najlepszych i sprawdzonych rozwiązań istniejących w jednej gałęzi transportu, np. w transporcie lotniczym, do innych gałęzi komunikacji, jak drogowa. Projekt przewiduje ponadto skuteczne i możliwie szybkie przejęcie przez transport drogowy najlepszych praktyk z zakresu zarządzania bezpieczeństwem i badania wypadków. Tym samym zminimalizuje się ryzyko dużych strat moralnych i finansowych.

Oczekiwanym efektem ZEUSA jest stworzenie zasad integracji systemów zarządzania bezpieczeństwem we wszystkich rodzajach transportu na szczeblu centralnym, regionalnym i lokalnym. Finalnie będą one tworzyć resortową strategię bezpieczeństwa transportu, czyli strukturę organizacyjną modelu ogólnopolskiego centrum zarządzania bezpieczeństwem transportu – także w sytuacjach kryzysowych.

Integracja systemów bezpieczeństwa transportu

Obszary, w których dojdzie do najszerszej integracji to przede wszystkim: zarządzanie bezpieczeństwem, monitoring bezpieczeństwa, ratownictwo, system informacji, badania naukowe oraz badania powypadkowe. Ich integracja polegać będzie przede wszystkim na powiązaniu kompetencji instytucji zajmujących tymi obszarami.

W przyszłości mają one funkcjonować jako elementy jednego, połączonego systemu. Oprócz integracji instytucjonalnej nastąpi zjednoczenie wybranych funkcji systemu bezpieczeństwa, które do tej pory w poszczególnych rodzajach transportu realizowane były w sposób nieskoordynowany lub też nie było ich wcale – dotychczas nie prowadzono badań przyczyn wypadków w transporcie drogowym.