Zezwolenia dla zmodernizowanych podsystemów strukturalnych

Przepisy związane z interoperacyjnością systemu kolei, systemami oceny zgodności czy postępowaniem prowadzonym przed Prezesem UTK są bowiem złożone i skomplikowane. Stosowany często przez PKP PLK model postępowania w postaci udzielenia pełnomocnictwa przedstawicielowi wykonawcy modernizacji do reprezentowania PKP PLK przed Prezesem UTK, nie zwalnia jednak tego wykonawcy modernizacji z odpowiedzialności za wystawienie deklaracji weryfikacji WE podsystemu strukturalnego. Podkreślenia wymaga natomiast, że to wystawca deklaracji weryfikacji WE, na swoją wyłączną odpowiedzialność, deklaruje że podsystem jest zgodny z zasadniczymi wymaganiami dotyczącymi interoperacyjności systemu kolei i wymaganiami szczegółowymi określonymi najczęściej w TSI i w Liście Prezesa UTK. 

Kiedy wymagane jest uzyskanie zezwolenia dla zmodernizowanego podsystemu?

W tym kontekście należy zauważyć, że odbywające się na polskiej sieci kolejowej liczne modernizacje podsystemów strukturalnych: infrastruktura, energia oraz sterowanie – urządzenia przytorowe, powinny, w określonych okolicznościach, zakończyć się uzyskaniem od Prezesa Urzędu Transportu Kolejowego zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji. Jak wynika z przepisów przejściowych ustaw zmieniających ustawę o transporcie kolejowym, podsystemy strukturalne eksploatowane, nie spełniające wymagań dotyczących interoperacyjności, mogą być w dalszym ciągu eksploatowane aż do momentu uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego po modernizacji.

Ustawą z 7 lipca 2016 r. zmieniającą ustawę o transporcie kolejowym wprowadzono natomiast zasadę, że dla podsystemu strukturalnego, który wymaga uzyskania nowego zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji po modernizacji, istnieje możliwość jego eksploatacji w oparciu o parametry techniczne i eksploatacyjne sprzed rozpoczęcia tej modernizacji, a eksploatacja może trwać aż do czasu uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji. Jej czas trwania nie może jednak przekroczyć 9 miesięcy od zakończenia modernizacji. Szczegółowe zasady i warunki tej eksploatacji określone być powinny w swoim systemie zarządzania bezpieczeństwem. W kontekście powyższego przepisu, nasuwa się pytanie czy dotyczy on tylko tych podsystemów, w stosunku do których stwierdzono obowiązek uzyskania zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji w decyzji Prezesa UTK wydanej na podstawie art. 25k ust. 4 ustawy czy dotyczy on wszystkich podsystemów strukturalnych, które zostały poddane modernizacji, czyli większym pracom modyfikacyjnym wykonywanym w podsystemie, które poprawiły jego całkowite osiągi. W ocenie autora artykułu dotyczy on jednak wszystkich zmodernizowanych podsystemów strukturalnych zabudowanych na liniach kolejowych.

Kryteria dopuszczenia do eksploatacji zmodernizowanych podsystemów

Dopuszczenie do eksploatacji na polskiej sieci kolejowej podsystemu strukturalnego jest możliwe jedynie, gdy spełnione są następujące kluczowe przesłanki:

· podsystem jest skonstruowany i zamontowany tak, że spełnia zasadnicze wymagania dotyczące interoperacyjności systemu kolei oraz jest zapewniona jego zgodność z istniejącym systemem kolei, w skład którego wchodzi,

· składniki interoperacyjności, z których podsystem jest skonstruowany, są należycie zainstalowane i wykorzystywane stosownie do przeznaczenia,

· urządzenia i budowle ujęte w rozporządzeniu ministra właściwego do spraw transportu (w tym przypadku w tzw. rozporządzeniu 720), które wchodzą w jego skład, zostały dopuszczone do eksploatacji zgodnie z przepisami ustawy.

Spełnienie wspomnianych przesłanek zostaje potwierdzone odpowiednimi dokumentami takimi jak certyfikat weryfikacji WE dla podsystemu, certyfikaty zgodności lub przydatności do stosowania składnika interoperacyjności lub świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu. Wypełnienie powyższych warunków umożliwia złożenie do Prezesa UTK wniosku o wydanie zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji. Z takim wnioskiem może wystąpić szeroki katalog podmiotów, wśród nich można znaleźć również producenta podsystemu, występującego przed Prezesem UTK samodzielnie (gdy wykonawca modernizacji nie dysponuje pełnomocnictwem od PKP PLK) ale również zarządcę infrastruktury, który może zlecić tę czynność innemu podmiotowi w drodze umowy.

Jak już zostało wspomniane, do przedmiotowego wniosku o uzyskanie zezwolenia na dopuszczenie do eksploatacji podsystemu strukturalnego konieczne jest załączenie następujących dokumentów:

· deklaracji weryfikacji WE podsystemu wraz z dokumentacją techniczną,
· certyfikatu weryfikacji WE podsystemu,
· dokumentacji przebiegu weryfikacji WE podsystemu,
· kopii dokumentów potwierdzających dopuszczenie do eksploatacji urządzeń lub budowli ujętych w rozporządzeniu 720.

Dopiero tak skompletowany wniosek może stanowić podstawę do skutecznego ubiegania się o zezwolenie dla podsystemu. Zagadnienia dotyczącego każdego z czterech rodzajów powyższych dokumentów mogłyby posłużyć jako przyczynek do napisania czterech osobnych artykułów, jednak w tym miejscu chciałbym jedynie zasygnalizować, że najciekawszy wydaje się punkt czwarty dotyczący dokumentów potwierdzających dopuszczenie do eksploatacji tych urządzeń i budowli, dla których zostały wydane historycznie świadectwa dopuszczenia do eksploatacji typu. Szczególnie skomplikowany i budzący wątpliwości interpretacyjne okazuje się w praktyce sposób potwierdzania zgodności z typem, niezbędny przed wystawieniem deklaracji zgodności z typem dla zabudowanego urządzenia (np. blokady liniowej lub stacyjnego systemu sterowania ruchem kolejowym) lub budowli (takiej jak tor kolejowy, lub system przytwierdzeń). Ze względu na funkcjonowanie w obrocie historycznych świadectw typu (wydanych jeszcze przez Głównego Inspektora Kolejnictwa) dla wielu różnorodnych budowli i urządzeń, dokonanie poprawnego pod względem prawnym potwierdzenia zgodności z typem okazuje się w praktyce nie lada wyzwaniem dla wykonawców modernizacji.  

r. pr. Michał Zięba
Partner w ECh&W