Z dniem wydania decyzji o lokalizacji inwestycji kolejowych ziemia od razu będzie przechodziła na własność Skarbu Państwa, nawet gdy właściciel nie będzie zgadzał się na wywłaszczenie.
Procedury związane z wywłaszczaniem nieruchomości pod inwestycje kolejowe zostaną w znacznym stopniu uproszczone. Dzięki uchwalonej noweli ustawy o transporcie kolejowym wojewoda nie będzie już musiał szukać adresów właścicieli i użytkowników wieczystych nieruchomości, które mają zostać wykorzystane pod budowę nowych linii kolejowych.
Adres z katastru
Wojewoda będzie mógł wysłać zawiadomienie o wszczęciu postępowania na adres wskazany w katastrze nieruchomości. Doręczenie takie będzie uważane za skuteczne. Właściciele i użytkownicy wieczyści powinni zadbać o to, aby w katastrach nieruchomości znajdowały się ich aktualne dane adresowe. W przeciwnym razie mogą nie dowiedzieć się, że przez ich nieruchomość ma przebiegać nowa linia kolejowa.
Natychmiastowe zajęcie
Inwestorzy szybciej będą mogli też przystępować do prac budowlanych. Nie będą musieli czekać na wydanie gruntów przez dotychczasowych właścicieli lub użytkowników wieczystych. Jednocześnie nie będzie miało żadnego znaczenia, czy osoby dotychczas władające nieruchomościami zgadzają się na to, aby ich nieruchomości zostały wykorzystane pod budowę linii kolejowych. Z dniem, w którym decyzja o lokalizacji linii kolejowej stanie się ostateczna, grunty te z mocy prawa przejdą bowiem na własność Skarbu Państwa. W tym samym momencie wygasną też wszystkie ograniczone prawa rzeczowe, jak np. użytkowanie, służebność czy hipoteka, jeżeli były ustanowione na danym gruncie. Nie będzie przy tym możliwe, aby np. Polskie Koleje Państwowe lub gmina uzyskała własność tych gruntów. Dotychczasowi właściciele mają być bowiem wywłaszczeni jedynie na rzecz Skarbu Państwa.
Wypłata odszkodowania
Właścicielom i użytkownikom wieczystym, których nieruchomości zostały zajęte, będzie przysługiwało prawo do odszkodowania. W drodze negocjacji z wojewodą będą one mogły ustalić wysokość tego odszkodowania. Negocjacje te nie będą mogły jednak ciągnąć się latami lub miesiącami. Jeśli w terminie dwóch miesięcy wysokość odszkodowania nie zostanie określona, to wojewoda samodzielnie będzie mógł ustalić jej wysokość.
Będzie musiał przy tym wziąć pod uwagę operat szacunkowy przygotowany przez rzeczoznawcę majątkowego. Osoby nie usatysfakcjonowane wysokością przyznanego im odszkodowania uzyskają prawo wystąpienia na drogę sądową. Nie przeszkodzi to jednak budowie linii kolejowej - nawet przed wypłatą odszkodowania prace budowlane będą mogły być prowadzone.
Przymusowy wykup
Na budowie nowych linii kolejowych nie powinni znacznie stracić właściciele lub użytkownicy wieczyści nieruchomości, które tylko w części zostaną wykorzystane pod nowe inwestycje. Będą oni mogli bowiem złożyć wniosek do PKP Polskich Linii Kolejowych o przymusowy wykup tej części gruntu, która wywłaszczona nie zostanie. Muszą jednak wykazać, że nie mogą prawidłowo wykorzystywać nieruchomości zgodnie z jej dotychczasowym celem. Żądanie nabycia pozostałej części nieruchomości będzie więc uzasadnione wtedy, gdy część pozostała po wywłaszczeniu straciłaby dla właściciela albo użytkownika wieczystego swoją dotychczasową użyteczność, czyli np. gdy zamieszkiwanie w domu nie jest już możliwe z uwagi na zbyt buskie sąsiedztwo torów kolejowych. Za taki przymusowy wykup dotychczasowy właściciel nieruchomości będzie mógł zażądać zapłaty ceny równej jej wartości rynkowej. Zgodnie z art. 151 ust. 1 ustawy o gospodarce nieruchomościami wartość rynkową nieruchomości stanowi najbardziej prawdopodobna jej cena, możliwa do uzyskania na rynku. Wartość ta musi być określona przez rzeczoznawcę majątkowego w oparciu o przepisy prawa i standardy zawodowe rzeczoznawców majątkowych.
Mieszkania zastępcze
Osoby zamieszkujące na nieruchomościach, które mają być zajęte pod budowę nowych linii kolejowych, nie zostaną pozbawione dachu nad głową. PKP będą musiały im zapewnić mieszkanie zamienne jeszcze przez zajęciem gruntu. Poza mieszkaniem zamiennym osobom tym również przysługuje prawo do odszkodowania, które powinno być wypłacone według tych samych zasad, jak przy wypłacie odszkodowań za nieruchomości niezabudowane. Otrzymają one jednak dodatkowo 10 tys. zł.
Kiedy wyższe odszkodowania?
Nowe przepisy zapowiadają wyższe rekompensaty dla osób, które wcześnie zdecydują się na przekazanie działki. Otrzymają oni odszkodowania wyższe o 5 proc. wartości nieruchomości, jeżeli wydadzą wywłaszczaną nieruchomość przed upływem czterech miesięcy od wydania decyzji o lokalizacji inwestycji kolejowej.
Zapisz się do newslettera:
