Raport posła Piechocińskiego o PKP PR

Aktualna sytuacja spółki Przewozy Regionalne

Zdarzenia , które miały miejsce począwszy od czerwca 2008 r. to:

- wydzielenie Oddziału Przewozów Międzywojewódzkich oraz przekazanie do PKP Intercity S.A. części majątku Spółki PKP PR Sp. z o.o. dokonane w oparciu o ”Strategię dla Transportu Kolejowego do roku 2013”,

- przekazanie udziałów w PKP PR Sp. z o.o. samorządom wojewódzkim na podstawie art.33u ust.1 pkt 1 ustawy z dnia 8 września 2000r o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe” w formie odrębnej od powszechnie obowiązujących regulacji prawnej.

Wydzielenie części majątku PKP PR Sp. z o.o. do PKP Intercity S.A. wywołały skutki nie zakładane w „Strategii dla Transportu Kolejowego do roku 2013” i spowodowały przekazanie Spółki PKP PR Sp. z o.o. samorządom wojewódzkim w stanie ekonomicznym znacznie gorszym niż zakładany w planach Strategii.

Przygotowane przez Zarząd Spółki od strony formalnej decyzje były pochodną decyzji właściciela Spółki, czyli PKP S.A. pod nadzorem Skarbu Państwa, jako 100% akcjonariusza PKP S.A. lub bezpośrednio organów Państwa w ramach zmienianych ustaw regulujących zmiany korporacyjne w PKP PR.

W przypadku wyżej opisanych działań korporacyjnych w PKP PR Sp. z o.o. w roku 2008, gdzie objęcie udziałów Spółki nastąpiło nie w trybie procedur regulowanych powszechnie obowiązującymi przepisami prawa, a w trybie regulacji ustawowej zastosowanej tylko do tego konkretnego przypadku, gwarancję zachowania postawionych celów stanowić mogły już nie normy prawne, ale udział w przedsięwzięciu Skarbu Państwa. Wymagany był wzmożony nadzór Skarbu Państwa jako 100% właściciela PKP S.A. nad działaniami tej Spółki, jako właściciela udziałów w PKP PR Sp. z o.o..

Najważniejszym wydarzeniem z punktu widzenia zmian w zakresie prowadzonej przez Spółkę działalności operacyjnej, jakie miało miejsce w 2008 r. było utworzenie Oddziału Przewozów Międzywojewódzkich (OPM), celem przekazania wydzielonej części do PKP IC. Działanie to było następstwem przyjęcia przez Radę Ministrów dnia 19 lutego 2008 Uchwały Nr 61/2008 zmieniającej „Strategię dla transportu kolejowego do roku 2013 r.” Elementem aktualnej Strategii stało się wydzielenie składników majątku PKP PR służących do obsługi przewozów międzywojewódzkich i wniesienie ich do majątku PKP IC na zasadzie art. 529 par. 1 pkt 4 KSH.

Do 30 listopada 2008 roku Spółka PKP PR uruchamiała:

• 2762 pociągi regionalne
• 349 pociągów międzywojewódzkich
• 180 pociągów międzynarodowych

Nieprecyzyjne wskazanie w planie podziału składników majątkowych i niemajątkowych Spółki PKP PR przekazywanych do PKP IC nawet już po podjęciu uchwały Zgromadzenia Wspólników Spółki PKP PR. w dniu 21.10.2008 r. o podziale Spółki, uniemożliwia precyzyjne określenie majątku jaki miał przejść i przeszedł na podstawie Planu Podziału do spółki PKP IC.

Do Planu Podziału zostało załączone oświadczenie zarządu PKP PR Sp. z o.o. o ustaleniu wartości części majątku „PKP Przewozy Regionalne” Sp. z o.o. przenoszonego do PKP IC w związku z podziałem, w którym to oświadczeniu wskazano, iż wartość zorganizowanej części przedsiębiorstwa stanowiącej Oddział Przewozy Międzywojewódzkie samodzielnie sporządzający bilans, przenoszonej ze spółki dzielonej do spółki przejmującej, ustalona na dzień 01.06.2008 roku jako wartość aktywów netto wynosi 160 692 799,25 zł. Wartość rynkowa składników podlegających wydzieleniu wyceniona została na zlecenie Spółki na dzień 14.11.2008 r. na kwotę 810.303.518,15 zł.

Realizując założenia strategii rządowej z dniem 1 grudnia 2008 roku do spółki PKP Intercity przekazane zostały:
- obsługa pociągów międzywojewódzkich
- tabor niezbędny do prowadzenia tych pociągów (1904 szt. wagonów osobowych, w tym 81 SPOT, - 74 szt. lokomotyw EP07, 14 szt. ED 74 - SPOT, zasoby ludzkie)

Decyzja o podziale Spółki w każdym z trybów określonych winna być podjęta w sposób gwarantujący wiedzę co do istotnych składników przenoszonego majątku po stronie spółki dzielonej, przejmującej i wierzycieli. Forma w jakiej sporządzono Plan Podziału PKP PR przy wydzielaniu części majątku tej Spółki do PKP IC nie zapewnia realizacji wyżej opisanego celu.

Konsekwencje wydzielenia części majątku PKP PR Sp. z o.o. obejmują także powstanie zagrożenia wynikającego z możliwości nie zaakceptowania przez Komisję Europejską przekazania praw z dwóch projektów: SPOT/1/1/2/93/04 – zakup 14 nowych ETZ-ów i SPOT/1.1.2/100/04 – zmodernizowanie 81 wagonów osobowych z miejscami do siedzenia, do beneficjenta w postaci PKP IC. W konsekwencji istnieje ryzyko powstania korekt finansowych związanych z nieprawidłowym wykorzystaniem uzyskanej pomocy. W odniesieniu do projektu SPOT/1/1/2./93/04 ryzyko korekty należy ocenić jako średnie, z uwagi na fakt, że składy wykorzystywane są na określonej zgodnie z ich przeznaczeniem trasie Warszawa – Łódź – Warszawa. W odniesieniu do projektu SPOT/1.1.2./100/04 ryzyko to należy określić jako wysokie z uwagi na brak uzasadnienia do przeniesienia zmodernizowanych wagonów do PKP IC.

Łączna kwota podlegająca korekcie w ramach wydzielonych do PKP IC Sektorowych Programów Operacyjnych wynosi 98 828 363,97 PLN. W przypadku konieczności zwrotu środków Spółka zobowiązana będzie również do zapłaty odsetek od dnia udostępnienia poszczególnych transzy do dnia wydania decyzji o konieczności zwrotu środków.

Analizując proces wydzielenia OPM z punktu widzenia skutków w zakresie działalności operacyjnej należy stwierdzić, że postulat wydzielenia pracowników świadczących większość usług na rzecz przewozów międzywojewódzkich nie został w pełni zrealizowany. Część pracowników Spółki świadczy usługi prawie wyłącznie na rzecz PKP IC. Nie są one jednak w pełni rozliczane. Występują opóźnienia w wystawianiu faktur za usługi. Część faktur jest kwestionowana przez PKP IC. Z części usług kontrahent zrezygnował. Potwierdzeniem zaistniałej sytuacji jest odnotowany w pierwszym kwartale 2009 r. poziom sprzedaży usług na zewnątrz (z wyłączeniem sprzedaży biletów i uprawnienia do ulgowych przejazdów dla innych przewoźników) w kwocie 13,4 mln, czyli na poziomie o 29,8 mln. niższym niż zakładał plan.

Pomimo wydzielenia OPM w ofercie Spółki obowiązującej w rozkładzie jazdy 2008/9 każdego dnia uruchamianych jest 486 pociągów osobowych w relacjach, które w myśl zapisów zawartych w art. 4 pkt. 20 Ustawy o Transporcie Kolejowym są pociągami w relacjach międzywojewódzkich. Sytuacja ta wynika z faktu, że PKP IC po przejęciu OPM zamówił rozkład jazdy na pociągi międzywojewódzkie w kategorii taryfikacyjnej określanej, jako pociągi pospieszne, z wyłączeniem pociągów osobowych. Spółka wystąpiła o dofinansowanie tej kategorii pociągów do Ministra Infrastruktury.

W zdecydowanej większości Samorządy Województw odmawiają finansowania ww. pociągów na zasadach określonych w art. 4 pkt. 20 Ustawy o Transporcie Kolejowym. Szacowany deficyt generowany przez te pociągi wynosi 133,20 MPLN. Pomimo określenia formalnych zasad mających na celu niezakłóconą realizację usług przewozowych po wydzieleniu OPM zostały podjęte decyzje sprzeczne z interesem Spółki co np. skutkuje zwiększonymi kosztami i spadkiem efektywności pracy drużyn konduktorskich. Podobna sytuacja miała miejsce z zapleczem naprawczym. Lokomotywownia, w której realizowano naprawy EZT została zakwalifikowana jako mogąca obsługiwać wyłącznie lokomotywy przekazane do PKP IC.

W wyniku przeprowadzonych zmian w Spółce znacząco zmniejszył się jej zakres działalności a co za tym idzie zmniejszeniu uległy wpływy. W roku 2008 spółka wykonała 98 mln POCKM, z czego ok. 70% dotyczyło pociągów osobowych (ok. 68 mln POCKM) a 30% pociągów pośpiesznych. W bieżącym roku Spółka zgodnie z założeniami wykona ok. 63 mln POCKM, a więc o 35 mln POCKM mniej, a po wyłączeniu z danych za 2008 rok połączeń pośpiesznych o ok. 5,6 mln POCKM mniej. Z danych PR wynika, że w wyniku wydzielenia do PKP IC pociągów pośpiesznych, zamówiona praca eksploatacyjna zmniejszyła się w skali Spółki o ok. 36 procent. W tym samym okresie praca przewozowa ( liczba pasażerokilometrów) zmniejszyła się o 53%.

Zmiana właścicielska oznaczająca wyjście Spółki z grupy PKP SA została poprzedzona szeregiem istotnych zmian w działalności oraz w stanie majątkowym przedsiębiorstwa.

W roku 2008, jeszcze przed wydzieleniem OPM, Zgromadzenie Wspólników Spółki podejmowało uchwały o podwyższeniu kapitału zakładowego Spółki. Działania te należy oceniać w aspekcie art. 17 ustawy z dnia 8.09.2000 r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe”. PKP S.A. winna wnieść do PKP PR, podobnie jak do innych spółek utworzonych na podstawie w/w ustawy, wkłady niepieniężne w postaci zespołu składników materialnych i niematerialnych wyodrębnionych z przedsiębiorstwa PKP S.A., niezbędnych do prowadzenia działalności w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich.

Do dnia 31.12.2008 r. PKP S.A. wykonując swoje zobowiązania ustawowe przekazała do PKP PR w formie wkładów niepieniężnych prawa wieczystego Użytkowania do 5 nieruchomości wraz z prawami własności budynków i budowli usytuowanych na tych nieruchomościach. Tylko nieruchomości w Suchej Beskidzkiej i w Jeleniej Górze, mają charakter zaplecza technicznego. Natomiast na pozostałych nieruchomościach znajdują się budynki o charakterze biurowo-administracyjnym wykorzystywane na potrzeby biurowe Spółki. Według informacji Spółki, zintensyfikowanie działań PKP S.A. zmierzających do wniesienia wkładu niepieniężnego szerszego zakresu zespołu nieruchomości, w tym również obiektów zaplecza technicznego, nastąpiło po przyjęciu programu restrukturyzacji w 2008 roku. Decyzją nr 69 Prezesa Zarządu – Dyrektora Generalnego PKP S.A. z dnia 5.11.2008 r. zostały wskazane nieruchomości, wobec których powołane przez PKP zespoły robocze mają przygotować tzw. zdolność aportową, umożliwiającą wniesienie przez PKP S.A. powyższych nieruchomości, jako aportów do PKP PR Sp. z o.o..

Zestawienie zawiera 30 nieruchomości o łącznej wartości szacunkowej około 262 mln, z których większość wchodzi w zakres przedmiotu umowy dzierżawy od PKP SA.

Realizacja powyższych zamierzeń zapewniałaby – przynajmniej częściowo – wykonanie założeń zawartych w w/w ustawie o zapewnieniu PKP PR składników niezbędnych do prowadzenia działalności w zakresie kolejowych przewozów pasażerskich, co pozwoliłoby na dokonanie przez badaną Spółkę poważnych oszczędności poprzez znaczne obniżenie czynszów uiszczanych za dzierżawę i najem obiektów niezbędnych do działalności Spółki w okresie od początku jej działalności. Wśród obiektów, które są przygotowywane do przekazania do PKP PR, nie znalazły się wszystkie obiekty zaplecza technicznego, które są niezbędne dla prawidłowego działania Spółki, a które zostały wymienione w Decyzji nr 69 Dyrektora Generalnego PKP S.A., tj. Idzikowice, Częstochowa Towarowa, Olsztyn – zaplecze naprawcze, Łódź, Janów. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest w dalszym ciągu nieuregulowana sytuacja prawna. Prace nad przyjęciem pozostałych obiektów, zwłaszcza tych niezbędnych dla funkcjonowania Spółki, mają być kontynuowane w dalszych latach.

Kolejnym istotnym wydarzeniem w analizowanym okresie było usamorządowienie Spółki. Zgodnie z art. 33u ust. 1 pkt 1 ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego "Polskie Koleje Państwowe", w dniu 22 grudnia 2008r. 100% udziałów Spółki PKP PR objęły samorządy województw. Liczba udziałów poszczególnych samorządów województw w kapitale zakładowym Spółki została określona w Rozporządzeniu Rady Ministrów z dnia 27 listopada 2008r. (Dz. U. nr 218, poz. 1393). Udział samorządów województw mieści się w przedziale od 3% do 13,5%.

Konsekwencje zrealizowanych w Spółce przekształceń ujawniły się w nowych prognozach Spółki na 2009 r., jak i w wynikach osiągniętych za pierwsze miesiące 2009 r. Plan działalności gospodarczej na rok 2009 (wersja z kwietnia 2009 r.) przewiduje istotne odchylenia od planu na 2009 zaprezentowanego w Biznes Planie na lata 2008-2009 z sierpnia 2008 roku.

Według Planu działalności gospodarczej na 2009 rok Spółka przewiduje się, że wynik netto w 2009 r. wyniesie minus 84 mln, co oznacza wzrost straty w stosunku do Biznes Planu o 49 mln.

Należy jednak zauważyć, że Biznes Plan nie przewidywał po stronie przychodowej środków z Funduszu Kolejowego w wysokości 200 mln . W warunkach porównywalnych planowana strata wyniesie 284 MPLN. Ze względu na wątpliwości co do możliwej formy przekazania przez Samorządy do PKP PR całej przyznanej kwoty z Funduszu Kolejowego założona w planie kwota jest wysoce hipotetyczna.

W Biznes Planie w 2009 roku założono przychody od PKP IC z tytułu dodatkowych usług w wysokości 194,9 mln. W Planie działalności gospodarczej na 2009 rok przychody od PKP IC z tytułu sprzedaży usług Spółka oszacowała na kwotę 62,1 mln. Łącznie przychody z tytułu świadczenia usług dodatkowych na rzecz innych podmiotów oszacowano w Biznes Planie na kwotę 252,3 mln natomiast w Planie działalności gospodarczej na 2009 rok na kwotę 101,6 mln.

Mamy więc istotne przeszacowanie tego źródła przychodów.

W Biznes Planie wysokość sprzedaży biletów w komunikacji krajowej i międzynarodowej w 2009 r. w kwocie 533 mln. oparto na prognozie wykonania roku 2008 r. Zakładano, że podwyżki cen biletów okresowych od lipca skutkować będą wzrostem przychodów od końca III kwartału 2008 roku (głównie od podróżnych korzystających z przejazdów w celu dojazdu do/z szkoły i pracy) i utrzymaniem wyższego poziomu przychodów w 2009 r.

W Planie działalności gospodarczej na 2009 rok wysokość wpływów z biletów określona została na podstawie przychodów uzyskanych w styczniu i lutym 2009 roku oraz przewidywanej na 2009 rok liczby pasażerów i pracy przewozowej. Planowane wpływy z tego tytułu mają wynieść 484 827 tyś.zł (o 48 672 tyś mniej niż zakładał Biznes Plan).

Kluczowym elementem oceny sytuacji finansowej Spółki jest analiza kwot dotacji zawartych w umowach z samorządami województw w 2009 roku. W Planie działalności gospodarczej na 2009 rok, (wersja kwiecień 2009), przyjęto założenie, że dotacja od samorządów do pociągów regionalnych wyniesie 629 mln. Na dzień 30.04.2009 kwota dotacji zawarta w umowach z 14 samorządami województw (bez dolnośląskiego) w roku 2009 wynosiła 466 mln , a kwota deficytu wynikającego z podpisanych umów wynosi 387 mln. Deficyt określony został tylko na podstawie umów z 10 województwami, z tego w przypadku 4 województw umowy zawarte zostały na okresy krótsze niż rok.

Spółka wykazała w Biznes Planie przychody ze sprzedaży obcych usług przewozowych w kwocie 643 mln w oparciu o założenie, że bilety sprzedawane na połączenia pośpieszne przejęte przez PKP IC sprzedawane będą nadal w kasach własnych PKP PR.

W Planie działalności gospodarczej na 2009 rok uwzględniając wykonanie przychodów ze sprzedaży obcych usług przewozowych w miesiącach styczeń-luty 2009 roku Spółka zaplanowała przychody z tego tytułu w 2009 roku w wysokości 361 mln . Zmiana wysokości tych przychodów jest wynikiem przeprowadzenia przez Spółkę dokładniejszej analizy powyższych usług, w której uwzględniono przekazanie do PKP IC 57 kas.

Pomimo spadku przychodów ze sprzedaży obcych usług przewozowych prawie o połowę, zakłada się uzyskanie prowizji na tej działalności na zbliżonym do założonego w Biznes Planie poziomie 31 mln. Jest to rezultatem wzrostu średniej marży z 5% do 8,6% wartości sprzedanych biletów.

Z innych znaczących pozycji wpływających na wynik Spółki w 2009 r. odchylenia w stosunku do Biznes Planu według aktualnych przewidywań Spółki wystąpią w następujących pozycjach:

• mniejszy o 37 mln udział PKP PR w sprzedaży uprawnień przejazdowych dla Pracowników Zatrudnionych przez Pracodawców Zrzeszonych w Związku Pracodawców Kolejowych,
• odchylenia dodatnie, jak i ujemne kosztów skutkujące łącznie per saldo wyższym poziomem kosztów działalności operacyjnej o 12 mln.
• Poprzedni właściciel przekazał samorządom podmiot obciążony długiem w tym między innymi:
• niepokryta strata spółki na koniec 2008 r. – 138,5 mln zł
• nieuregulowane zobowiązania wobec PKP CARGO S.A. – 47,5 mln zł
• nie znajdujący pokrycia koszt kredytu zaciągniętego przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. - 25,4 mln zł
  

Spółka w okresie styczeń - marzec 2009 roku poniosła stratę na działalności gospodarczej w wysokości 121,7 mln. Przychody z działalności gospodarczej w tym okresie wyniosły 427,4 mln , a koszty działalności gospodarczej wyniosły 549,1 mln.

Zgodnie z ustawą z dnia 25.04.2008 o zmianie ustawy o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe" na oddłużenie Spółki „PKP Przewozy Regionalne" spółka z o.o. przewidziano przekazanie z budżetu państwa w latach 2008-2009 w formie dotacji tytułem rekompensaty kwoty 2 160 mln, w tym 300 mln na spłatę pożyczek udzielonych Spółce przez PKP S.A.

Zarząd Spółki uwzględniając wysokość środków przewidzianych w formie dotacji tytułem rekompensaty, terminy ich otrzymania oraz postanowienia „Ugody o restrukturyzacji zobowiązań cywilnoprawnych PKP PR” i Aneksu Nr 1 do Ugody, zawarł ze spółkami PKP PLK SA i PKP CARGO SA Porozumienia precyzujące sposób i warunki zakończenia realizacji Ugody. W Porozumieniach określono między innymi wysokość zobowiązań Spółki podlegającą spłacie na mocy Ugody do każdej ze spółek. Ustalono, że spłacie na mocy Ugody podlegać będą wymagalne, nieprzedawnione zobowiązania wg stanu na dzień 31.12.2007 r.

Porozumienie ze spółką PKP PLK dotyczyło ponadto ustalenia kosztu związanego z kredytem zaciągniętym przez PKP PLK w kwocie 25 446 tyś.. Na mocy tego Porozumienia kosztem obsługi kredytu została obciążona PKP PR w wysokości 12 231 tyś. w 2007 roku (kwota miała wpływ na wynik netto roku 2007 i została zapłacona w 2008 roku) oraz w wysokości 13 921 tyś. w 2008 roku z uwzględnieniem odsetek za nieterminową spłatę (kwota miała wpływ na wynik netto roku 2008 i nie została zapłacona – w bilansie Spółki na dzień 31.12.2008 stanowi zobowiązanie krótkoterminowe – wobec pozostałych jednostek – z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności do 12 miesięcy).

Kwota zobowiązań wymagalnych, która nie znajduje pokrycia w dotacji z tytułu rekompensaty wynosi 47 535 tyś. i pozostaje do uregulowania przez Spółkę z jej środków bieżących w terminie do dnia 29.11.2009 – w bilansie Spółki na dzień 31.12.2008 kwota ta stanowi zobowiązanie krótkoterminowe – wobec pozostałych jednostek - z tytułu dostaw i usług, o okresie wymagalności do 12 miesięcy).

W roku 2008 tytułem rekompensaty za straty poniesione przez Spółkę w związku z wykonywaniem przewozów pasażerskich Spółka otrzymała kwotę 1 383 000 tyś., która zwiększyła jej kapitał zapasowy i została przeznaczona na spłatę zobowiązań wobec PKP PLK i PKP CARGO w wysokości odpowiednio 850, 96 mln i 532 mln . W 2009 roku Spółka ma otrzymać pozostałą część dotacji w wysokości 777 000 tyś., która zwiększy kapitał zapasowy i zostanie przeznaczona na spłatę zobowiązań Spółki. W kwietniu 2009 roku Spółka otrzymała z tej kwoty 220 mln, która została przeznaczona na spłatę części kapitału w ramach pożyczek od PKP S.A.

Z dniem 25.05.2009 PR dokonały całkowitej spłaty kapitału w ramach pożyczek od PKP SA. W 2008 roku odsetki od tych pożyczek obciążyły koszty finansowe i miały wpływ na wynik netto Spółki w wysokości 20 241 tyś.(kwota została w całości zapłacona w 2008 roku). W 2009 roku odsetki od tych pożyczek obciążyły koszty finansowe i będą miały wpływ na wynik netto Spółki w roku obrotowym 2009 w wysokości 8 054 tys.

Biorąc pod uwagę aktualny poziom kapitału własnego i spodziewany poziom straty w 2009 r. bez dokapitalizowania Spółka nie osiągnie dodatniej wartości kapitałów własnych w 2009 r., co zakładano w Biznes Planie. Spółka od początku 2009 roku traci płynność finansową rozumianą jako zdolność regulowania zobowiązań bieżących.

Na podstawie danych ujętych w Planie działalności gospodarczej na 2009 rok spadkowi przychodów (bez środków z Funduszu Kolejowego) w 2009 r. o 836,7 mln w stosunku do 2008 r. (bez zysku ze zbycia środków trwałych) towarzyszyć będzie wzrost kosztów wynagrodzeń z narzutami o 26,5mln. Przewiduje się, że udział wynagrodzeń z narzutami w przychodach wzrośnie z 28,7% w 2008r. do 45,6% w 2009r.

Elementy głębszej restrukturyzacji Zarząd przedstawił w Planie działalności gospodarczej na 2009 r. (wersja kwiecień 2009r.). Łączne oszczędności, jakie Spółka chciałaby uzyskać w ramach realizacji programu restrukturyzacji w skali roku to kwota około 300 mln.

Jednym z zaproponowanych elementów programu restrukturyzacji jest redukcja kosztów osobowych. Według szacunków przeprowadzonych na podstawie danych Spółki program zwolnień objąłby około 3 000 pracowników centrów biznesowych. Szacunki nie uwzględniają pracowników centrum dystrybucji. Zgodnie z założeniami Zarządu Spółka zrezygnuje z kas własnych i agencyjnych, gdzie koszty sprzedaży przekraczają 9% wartości przychodów z biletów.

Łącznie w styczniu 2009 r. w centrum dystrybucji zatrudnionych było 2 692 osób.

W zakresie likwidacji kas należy mieć na uwadze fakt, że wpływy kasowe są głównym źródłem bieżących wpływów gotówkowych.

Cały proces restrukturyzacji będzie się wiązał z koniecznością poniesienia dodatkowych kosztów, które Spółka w obecnej sytuacji finansowej nie jest w stanie pokryć samodzielnie. Nie jest możliwe przeprowadzenie procesu restrukturyzacji bez akceptacji i wsparcia finansowego właścicieli.

Zatrudnienie

W efekcie przeprowadzonych transferów pracowników, Spółka w październiku 2008 roku przyjęła ok. 3100 maszynistów z PKP Cargo. Według stanu na koniec 2008 r. w stosunku do stanu na początek roku praktycznie nie zmienił się stan zatrudnienia w Spółce. W okresie od stycznia 2008 do lutego 2009 stan zatrudnienia zmniejszył się o 257 osób (-1,56%) do poziomu 16192 osób. Pomimo faktu, że Spółka w 2008 r. przygotowywała się do znacznego zmniejszenia zakresu zadań przewozowych w 2009 roku, został wykonany wskaźnik wzrostu wynagrodzeń (wyniósł 24%) za okres styczeń 2008 – luty 2009, który był wynikiem wynegocjowanych wcześniej akcji podwyżek.

Wynagrodzenia i gwarancje pracownicze

W PKP PR systemy wynagradzania obejmowały:

1) pracowników PKP PR wynagradzanych w oparciu o postanowienia PUZP i ZUZP obowiązującego w PKP PR,
2) pracowników PKP PR przejętych od PKP CARGO zgodnie z postanowieniami ZUZP obowiązującego w PKP CARGO
3) system wynagradzania kierowników jednostek organizacyjnych i jednostek wykonawczych PKP PR funkcjonujący w oparciu o postanowienia Uchwały Zarządu.

W ramach prowadzonej reorganizacji Grupy PKP, Spółka zawarła porozumienia ze związkami zawodowymi, które określiły zasady ochrony zatrudnienia pracowników w razie ich przejścia do innego pracodawcy z Grupy PKP. Na podstawie zawartych porozumień wszystkich pracowników przejętych od PKP CARGO (dotyczy to grupy 3.493 osób) objęła gwarancja zachowania dotychczasowych warunków zatrudnienia, płacy i pracy , w tym gwarancja wyższych stawek wynagradzania dla grupy 3 100 maszynistów przejętych z PKP CARGO (których zarobki w 2008 r. były średnio o ok. 1.400 PLN wyższe w stosunku do średniego wynagrodzenia w całej Spółce PKP PR.) i gwarancja okresu zatrudnienia do dnia 31.12.2009 r.

Trwają negocjacje nad nowym układem zbiorowym pracy, którego postanowienia przedłużą de facto uzyskane wcześniej uprawnienia pracownicze na kolejny okres. Nowe wnioski i propozycje zgłaszane przez związki zawodowe w trakcie negocjacji zmierzają w kierunku dalszego zwiększenia dotychczasowych uprawnień i gwarancji pracowniczych, w tym m.in. dalszego przedłużenia gwarancji świadczeń przejazdowych, gwarancji zatrudnienia na 10 lat, gwarancji rekompensaty w przypadku redukcji zatrudnienia, czy też wzrostu wynagrodzeń do poziomu 120% średniej krajowej w sektorze przedsiębiorstw. System wynagradzania funkcjonujący w PKP PR oparty jest na płacy zasadniczej oraz licznych dodatkach przede wszystkim dodatek stażowy oraz deputat węglowy, łącznie stanowią one blisko 20% średniego wynagrodzenia w Spółce.

Średnia płaca w PKP PR wzrosła od stycznia 2008 do końca lutego 2009 r. o 24%. Średnie wynagrodzenie dla całej Spółki wyniosło na koniec lutego 2009 r. 3 022,13 PLN (brutto). W stosunku do tej kwoty średnie wynagrodzenie w centrali Spółki było wyższe o 34%. Najwyższe średnie wynagrodzenie w grupach pracowniczych w Spółce osiągają pracownicy drużyn trakcyjnych (150% w stosunku do średniego wynagrodzenia ogółem w Spółce) a następnie pracownicy na stanowiskach nierobotniczych (126% średniej) i pracownicy drużyn konduktorskich (105%). Grupę zawodową o najniższym średnim wynagrodzeniu stanowili nastawniczy i zwrotniczy (82% średniego wynagrodzenia) oraz kasjerzy biletowi (83% średniego wynagrodzenia).

Początkowe wynagrodzenia oferowane przez PKP PR są stosunkowo niskie w porównaniu do średniej krajowej i płacy oferowanej na rynku (w 2008 r. przeciętne miesięczne wynagrodzenie w Spółce wynosiło 89,03% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw ).

System wynagradzania PKP PR przewiduje świadczenia dotyczące wykupu przez pracodawców uprawnień przejazdowych dla aktualnych pracowników Spółki, a także jej byłych pracowników (emeryci i renciści) oraz członków ich rodzin, jak też pracowników innych spółek Grupy PKP (w ramach odpowiedniego funduszu PKP PR rekompensowana jest tylko część tego świadczenia).

Tabor

Posiadany przez Spółkę tabor jest niskiej jakości, o przestarzałej konstrukcji, co znacząco podwyższa koszty.

Na 874 szt. EZT, które są podstawowym taborem służącym realizacji przewozów tylko 12 szt. zostało poddanych modernizacji w latach 2006-2007 (tj. niecałe 1,5%) . Średnia wieku całego taboru trakcyjnego w spółce to 29 lat.

Zmiany ilościowe w taborze:
- Wagony - spadek o 1996
- EZT - spadek o 194
- Lokomotywy elektryczne - spadek o 74
- Lokomotywy spalinowe - wzrost 136
- Autobusy szynowe, było 97 jest 109

Spółka użytkuje również tabor należący do Samorządów.

Wydzielenie OPM znacząco zmniejszyło ilość i jakość posiadanego przez spółkę taboru. W wyniku realizacji strategii rozwoju kolejnictwa do roku 2013, ze spółki PKP PR w celu umocnienia pozycji PKP IC, przeprowadzono proces alokacji taboru poprzez przemieszczenie do PKP IC wszystkich lokomotyw używanych do prowadzenia pociągów spółki PKP PR oraz wagonów służących do realizacji przewozów międzyregionalnych. Spółka PKP PR przekazała do PKP IC wszystkie posiadane elektryczne lokomotywy pociągowe (69 szt. EP-07), które nabyła jako niejezdne od PKP Cargo, a w 2008 roku wyremontowała je ze środków własnych.

Strategia rozwoju kolejnictwa oraz ustawa o usamorządowieniu PKP PR, zakładała przekazanie do PKP IC taboru związanego z obsługą połączeń międzywojewódzkich, a jednocześnie przyjęto założenie, że PKP PR zostanie wyposażone w majątek i środki (w tym taborowe), niezbędne do świadczenia przewozów regionalnych. Zmiany związanie z alokacją taboru nałożyły się na znaczący wzrost stawek za wynajem taboru z PKP Cargo.

Spółka posiada zbędny tabor - z ogólnej liczby ok. 1070 wagonów, w codziennej eksploatacji jest wykorzystywanych ok. 200. Podobna sytuacja dotyczy lokomotyw spalinowych. W Spółce istnieje zapotrzebowanie na lokomotywy spalinowe dla składów lokomotywa plus wagony, (od których użytkowania, z uwagi na koszty Spółka stopniowo już odchodzi), a także zapotrzebowanie na lokomotywy manewrowe. Z ogólnej liczby 136 posiadanych lokomotyw tylko 30 szt. to lokomotywy manewrowe. Duża część ze 100 lokomotyw spalinowych (głównie modeli SU42 i SU45) jest niewykorzystywana.

Należy zaznaczyć, że posiadanie taboru (zwłaszcza dużej ilości niewykorzystanych wagonów) generuje istotne koszty, gdyż właściciel infrastruktury pobiera opłaty za postój taboru na szynach.

Przewozy Regionalne mają bieżące zaległości względem PKP PLK na blisko 70 mln zł, względem PKP SA na 28 mln zł, PKP Energetyka na 33 mln zł, a PKP Intercity na blisko 100 mln zł.

Połowa października 2009 - spółka straciła zdolność wykonywania działalności operacyjnej. UTK wszczęło kontrolę w PKP PR. Długi PKP PR na rzecz spółek z grupy PKP wynoszą już ok. 360 mln zł.

Usamorządowiona Spółka Przewozy Regionalne posiada 42,6% udziału w rynku kolejowych ( w pasażerach) przewozów pasażerskich, uruchamia codziennie ponad 3 tys. pociągów:
- 2799 aglomeracyjnych
- 60 interREGIO
- 159 międzynarodowych przygranicznych
- każdego dnia przewozi ok. 340 tys. osób.

Stan na koniec września 2009