13 czerwca PKP S.A. zwołała konferencje prasowa poświęconą sprawie gospodarowania majątkiem PKP S.A. w latach 2001-2004. "Bazą" do prezentowanych tez była kontrola NIK dotycząca tej tematyki. Kontrola wypadła pozytywnie, bowiem, co prawda wykazała pewną grupę nieprawidłowości, ale przyczyną większości z nich były uwarunkowania historyczne wpływające na najważniejszy zarzut, którym jest zbyt wolne tempo i skuteczność procesu uwłaszczeniowego.
W trakcie konferencji członkowie zarządu PKP S.A. Maria Wasiak i Zbigniew Szafrański wskazywali na główne przyczyny aktualnego stanu prac: nieprecyzyjność przepisów prawa, konieczność regulowania skomplikowanego stanu prawnego nieruchomości, koszty związane z uwłaszczeniem oraz problemy z pozbywaniem się zbędnego mienia np. w przypadku mieszkań zakładowych czy obiektów o małej atrakcyjności dla potencjalnych inwestorów.
Obecny na konferencji dyrektor Oddziału Gospodarowania Nieruchomościami Bogdan Grzegorzewski podawał szczegółowe dane, świadczące o skali problemów, z jakimi w tej dziedzinie PKP ma do czynienia. Ze 100 procent nieruchomości 70 proc. to grunty pod liniami kolejowymi, kolejne 15 proc. to majątek , który jako niezbędny do prowadzenia działalności trzeba przekazać spółkom z Grupy PKP. Tylko ok. 15 proc. nieruchomości nadaje się do komercyjnego zagospodarowania, a z tego tylko połowa stanowi potencjalnie ciekawą komercyjnie grupę działek, budowli czy innych obiektów.
Sytuacja prawna jest w pełni uregulowana tylko co do ok. 40 proc. nieruchomości. W pozostałych przypadkach prowadzone są prace regulacyjne będące obecnie na różnych etapach postępowania. Zwracano uwagę na koszty takich postępowań rocznie obejmujące ok. 12-15 milionów złotych. Okazuje się, że na przykład w przypadku mieszkań " kolejowych" te koszty są wyższe niż wpływy ze sprzedaży mieszkań lokatorom po cenach preferencyjnych gwarantowanych przepisami prawa.
Problemem jest także czasami przekazywanie nieodpłatne nieruchomości samorządom. Zapisy ustawy mówią, że przekazanie takie może nastąpić wtedy, gdy w inny sposób nie można było zagospodarować danej nieruchomości, a to nie zawsze jest możliwe do szybkiego ustalenia. Bardzo ostrożna i szacunkowa wielkość wpływów z zagospodarowania nieruchomości oscyluje wokół kwoty 800 milionów złotych i jest obwarowana wieloma wątpliwościami co aktualnej koniunktury, zmian legislacyjnych, barier prawno-organizacyjnych itp. Poniżej przytaczamy pełny tekst informacji przygotowanej przez organizatorów konferencji:
Najwyższa Izba Kontroli przeprowadziła kontrolę gospodarowania majątkiem Polskich Kolei Państwowych S.A w latach 2001 - 2004. Ustalenia kontroli wykazały, że (cytat z wniosku pokontrolnego NIK) "nieprecyzyjne rozwiązania prawne dotyczące między innymi restrukturyzacji i prowadzonego przez PKP S.A postępowania uwłaszczeniowego, a także nieuregulowany stan prawny wniesionego do Spółki mienia oraz niekorzystne postanowienia umów przejętych do realizacji przez Spółkę, a zawartych jeszcze przed utworzeniem PKP S.A" są jedną z przyczyn powstawania nieprawidłowości w gospodarowaniu majątkiem kolejowym.
W 2001 roku PKP S.A była w posiadaniu: 108 tysięcy hektarów nieuwłaszczonych gruntów (powierzchnia Warszawy, Wrocławia i Gdańska razem wziętych), 42 tysięcy budynków, 100 tysięcy mieszkań zakładowych, 39 tysięcy obiektów inżynierii lądowej. Przez ostatnie 3 lata uwłaszczono na rzecz PKP S.A 50 tysięcy hektarów gruntów (47% całości), podpisano 30 tysięcy umów sprzedaży i najmu budynków, sprzedano 51 tysięcy mieszkań zakładowych, zlikwidowano 2 400 nieużytkowanych obiektów.
Mimo tego procesu, uregulowania prawne w Polsce cały czas nie pozwalają skutecznie zakończyć restrukturyzacji majątku po byłym przedsiębiorstwie państwowym PKP. Za "rekordzistkę" można uznać działkę o powierzchni 40 tysięcy metrów kwadratowych w Warszawie między ulicami: Jana Pawła II, Aleje Jerozolimskie, Żelazna (obecnie płatny parking). Proces o jej uwłaszczenie na rzecz PKP S.A toczy się od 15 lat przed warszawskimi sądami, mazowieckim urzędem wojewódzkim i likwidatorem Samopomocy Chłopskiej, która dzierżawiła ten teren od byłego przedsiębiorstwa państwowego PKP. Dług wobec PKP za dzierżawę gruntu wynosi już ponad półtora miliona złotych, a atrakcyjna działka zamiast być ozdobą, jest pustą "dziurą" przestrzeni miasta.
Najwyższa Izba Kontroli uznała, że "wobec tych niekorzystnych zjawisk pozytywnie należy ocenić podejmowane przez PKP S.A. działania zmierzające do przyspieszenia i uporządkowania procesu uwłaszczeniowego". W toku postępowań kontrolnych NIK wskazała także kilkanaście nieprawidłowości dotyczących gospodarowania majątkiem. PKP S.A zgadza się ze wszystkimi wskazanymi przez NIK sytuacjami złego gospodarowania i podziela zalecenia pokontrolne. Podjęte działania, jeszcze w trakcie kontroli NIK, zaczęły przynosić wymierne efekty. Za szczególnie ważne uznajemy wskazanie następujących nieprawidłowości:
-PKP S.A nie uregulowała jeszcze stanu prawnego ponad połowy gruntów. Do końca 2004 roku uwłaszczono 47% gruntów. NIK przyznaje, że "na tak niski stopień uregulowania prawnego istotny wpływ ma fakt, że około 70% powierzchni gruntów przewidzianych do objęcia wnioskami uwłaszczeniowymi, nie miało udokumentowanej własności Skarbu Państwa, czyli nie spełniało jednego z warunków niezbędnych dla nabycia do nich uprawnień przez PKP S.A"
-W rezultacie powyższego PKP S.A nie mogła wyposażyć spółek PKP S.A (nie przeniosła praw własności) w majątek niezbędny do ich funkcjonowania. NIK przyznaje, że "jakkolwiek wnoszenie nieruchomości do Spółek jest procesem złożonym, to jednak jego dotychczasowa skala w latach 2001 - 2004 w ocenie NIK była niewystarczająca".
-Zbyt niskie jest tempo likwidacji obiektów majątku zbędnego. W latach 2001 - 2004 PKP S.A dokonała likwidacji 2481 obiektów.
-Zbyt wolne jest tempo prywatyzacji spółek Grupy PKP oraz zbywania akcji i udziałów w innych spółkach, których PKP S.A była właścicielem. Przykład prywatyzacji warszawskiej WKD i trójmiejskiej SKM pokazuje, że sektor prywatny bardzo ostrożnie podchodzi do inwestowania w przedsięwzięcia z branży kolejowej. Zainteresowanie prywatyzacją tych dwóch przewoźników ze strony prywatnych oferentów jest bardzo małe.
-Kontrola NIK wykazała, że dwie umowy sprzedaży nieruchomości zawarto naruszając obowiązujące procedury. W okresie objętym kontrolą, na 1109 transakcji sprzedaży, dwukrotnie zawarto umowy bez wymaganej (przy każdej umowie) zgody ministra infrastruktury.
-Niewystarczające były działania PKP S.A w zakresie możliwości sprzedaży, bądź komercyjnego zagospodarowania zbędnych nieruchomości.
-Niepełne było zabezpieczenie interesów prawnych i ekonomicznych w umowach sprzedaży najmu i dzierżawy majątku. NIK wskazała, że w latach 2001-2004 na 30 tysięcy podpisanych umów cztery nienależycie zabezpieczały interes Spółki. Wszystkie wskazane umowy dotyczyły umów dzierżawy i najmu i nie związane były ze sprzedażą nieruchomości.
-Spółka Natura Tour gospodarująca mieniem socjalnym PKP niedostatecznie szybko poprawiała swój wynik finansowy. W 2002 roku firma notowała stratę 8 000 tysięcy złotych, w 2004 roku strata zmniejszona została do 1 600 tysięcy złotych.
-PKP S.A nie objęła 10% udziałów prywatyzowanej Fabryki Wagonów "Pafawag". Sprawa ta jest przedmiotem postępowania wyjaśniającego. -Niedostateczna była skuteczność windykacji należności z tytułu dzierżawy lub najmu nieruchomości kolejowych. W 2004 roku blisko połowa wszystkich długów wobec PKP S.A - to zaległe czynsze lokatorów mieszkań pracowniczych należących do PKP S.A. (92 miliony złotych). Do PKP S.A należało 100 tysięcy mieszkań pracowniczych. Połowa z nich została już sprzedana.
W wystąpieniu pokontrolnym Najwyższa Izba Kontroli nie postawiła nikomu zarzutów karnych. Niezależnie od tego Zarząd PKP S.A już w trakcie kontroli podjął działania, które mają wyeliminować wskazane przez NIK nieprawidłowości.
W celu poprawienia efektywności zarządzania PKP S.A podjęła następujące działania:
-wprowadzono stały monitoring elektroniczny ewidencji działek i stanów prawnych gruntów SEDiS w trybie on-line -włączono w proces uwłaszczeń: spółki z Grupy PKP i podmioty zewnętrzne -objęto stałym monitoringiem sprawy PKP S.A złożone w urzędach wojewódzkich -wprowadzono okresowe przeglądy kadry pod względem kwalifikacji i przydatności dla realizacji planu uwłaszczeń -by lepiej egzekwować należności windykacyjne dłużników PKP S.A, zorganizowano wydziały windykacyjne w Oddziałach Nieruchomości -wprowadzono współpracę z firmami windykacyjnymi -wprowadzono nowe zabezpieczenia prawne w nowo zawieranych umowach dzierżawy i najmu -uruchomiono system elektroniczny monitorujący stopień ryzyka kontrahentów i wprowadzający odpowiednie zabezpieczenia prawne do umów
PKP S.A zamierza w najbliższym czasie:
-zweryfikować umowy najmu i dzierżawy wskazanych przez NIK jako niekorzystnie zabezpieczające interes ekonomiczny i prawny Spółki. -do 2007 roku doprowadzić do uregulowania stanu prawnego posiadanych nieruchomości -komercyjnie zagospodarowywać niewykorzystane nieruchomości stanowiące majątek Spółki. -poprawić ochronę majątku zbędnego dla zapobieżenia jego dewastacji -usprawnić pracę nad likwidacją "majątku zbędnego" i poprawić jego ochronę -zwiększyć skuteczność działań windykacyjnych wobec dłużników PKP S.A.
Zapisz się do newslettera:
