Majątek likwidowanych kopalń przejęła Kompania Węglowa SA. Jej odpowiedzialność za ich długi nie obejmuje roszczeń odszkodowawczych i innych nieujętych wcześniej w księgach. Za zobowiązania wobec kontrahentów Kompania Węglowa odpowiada tylko w zakresie wynikającym z art. 554 kodeksu cywilnego, tj. nie odpowiada za te, o których w chwili przejmowania kopalni nie wiedziała mimo zachowania należytej staranności.
Tak uznał Sąd Najwyższy w wyroku z 28 lipca 2005 r., ważnym dla wielu wierzycieli likwidowanych kopalń węgla. Werdykt dotyczy konkretnej sprawy wszczętej przez PKP Cargo SA przeciwko Zakładowi Górniczemu Bytom II w likwidacji i Kompanii Węgłowej SA. Zawiera on jednak interpretację art. 42 ustawy z 28 listopada 2003 r. o restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego w latach 2003 - 2006. (Dz. U. nr 210, poz. 2037 ze zm.), mającą ogólniejsze znaczenie.
Spółka PKP Cargo domagała się zapłaty za przewozy wykonane na rzecz kopalni jako nadawcy i jej kontrahenta także od Kompanii. Powoływała się na art. 42 wskazanej ustawy, głoszący, że z dniem wejścia w życie tej ustawy Kompania Węgłowa SA przejmuje nieumorzone zobowiązania spółek węglowych, które przed tym dniem zbyły na jej rzecz przedsiębiorstwa górnicze.
Sądy I i II instancji uznały, iż nie ma prawnych podstaw do żądania zapłaty za przewozy od Kompanii. Rzecz w tym, że spośród trzech pozwanych tylko Kompania jest w pełni wypłacalna. Dlatego firmaPKP Cargo nie dała za wygraną i wniosła kasację. Zrobiła to również kopalnia, wedle której wszystkie nieumorzone długi likwidowanych kopalń na podstawie art. 42 ustawy o restrukturyzacji powinna spłacić Kompania. W obu kasacjach podstawowym zarzutem było naruszenie tego przepisu przez jego niezastosowanie.
Sąd Najwyższy oddalił kasacje, przyznając tym samym rację sądom. - Nie sposób przyjąć - mówił sędzia Zbigniew Kwaśniewski - że art. 42 przewiduje przejęcie przez Kompanię Węglową wszystkich nieumorzonych zobowiązań likwidowanych kopalń. Przy wykładni tego przepisu nie można bowiem abstrahować od wykładni systemowej, tj. od innych postanowień ustawy o restrukturyzacji, a konkretnie od jej art. 5. Dotyczy on wyłącznie należności publicznoprawnych. Wskazano w nim, które z nich nie podlegają umorzeniu. Chodzi przede wszystkim o zaległe składki na ubezpieczenie społeczne w części finansowanej przez pracodawcę, składki na ubezpieczenie zdrowotne oraz zaległości podatkowe i celne. I tylko te należności przejęła na podstawie art. 42 Kompania Węglowa. Nie oznacza to, że za zobowiązania cywilnoprawne kopalń nie odpowiada - zaznaczył sędzia Kwaśniewski. - Jednakże podstawą jej odpowiedzialności jest art. 526 kodeksu cywilnego (obecnie art. 551 tego kodeksu). Stosownie do tego przepisu Kompania jako nabywca przedsiębiorstwa likwidowanej kopalni odpowiada solidarnie z nią za zobowiązania związane z prowadzeniem przedsiębiorstwa, chyba że w chwili nabycia nie wiedziała o tych zobowiązaniach mimo zachowania należytej staranności (sygn. V CK 36/05).
Kompania nie mogła zaś wiedzieć - dodajmy - o tych długach kopalń, które nie figurowały w księgach. Do takich należą do czasu wniesienia sprawy przeciwko nim do sądu przede wszystkim roszczenia odszkodowawcze. Szanse wierzycieli na ich zaspokojenie są niewielkie, bo przy kopalniach w likwidacji pozostał tylko tzw. niedochodowy majątek.
Zapisz się do newslettera:
