Kolej w Ameryce - przegląd wydarzeń

• Kolejnictwo amerykańskie przeżywa rekordowy okres przewozów węgla. Wg miesięcznika "Trains" eksport amerykańskiego węgla w roku 2007 (59 mln ton) byl 19% wyższy niż w 2006, a miesięczny tonaż z lutego 2008 skoczył aż o 56% w stosunku do lutego 2007. Oprócz tradycyjnego eksportu węgla koksującego dla azjatyckich odbiorców, bardzo silnie rosną przewozy węgla energetycznego (wobec cytowanych problemów w górnictwie Afryki Południowej i Polski) nawet na rynki europejskie. Eksport wspomagany jest osłabieniem dolara. Nabrzeża atlantyckie i Zatoki Meksykańskiej zbliżają się do swych maksymalnych zdolności przeładunkowych.
• Dziennik "Wall Street Journal" z dnia 28 maja omawia rosnącą rolę Łodzi i okolic (Stryków) jako centrum magazynowo-dystrybucyjnego na Polskę i Europe środkowo-wschodnia dla dużych koncernów: Corning, Carrefour, Procter & Gamble. O ile całość informacji cieszy, rzut oka na towarzyszące zdjęcie makiety musi niepokoić: całość opiera sie o węzeł autostradowy, brak jakichkolwiek śladów podejścia bocznicami kolejowymi. W wypadku takich inwestycji wymagana jest aktywność handlowych służb przewoźników kolejowych już w fazie projektowania. W przeciwnym wypadku klienci pozostaną przy ciężarówkach na zawsze.
• Brytyjski miesięcznik "Railway Gazette International" zamieszcza w czerwcowym numerze artykuł odredakcyjny na temat rozmaitych prób uczynienia kolejnictwa bardziej wyczulonym na rynkowe wymagania. Z jednej strony przytaczana jest zapowiedz częściowej prywatyzacji Deutsche Bahn, z drugiej zaś - renacjonalizacja kolei Nowej Zelandii, gdzie prywatny operator nie spełnił pokładanych w nim nadziei, nie zwiększył przewozów lecz dopuścił do silnej dekapitalizacji majątku. Artykuł słusznie zauważa, że nie ma jednego, uniwersalnego modelu na kolejowe bolączki, poszczególne kraje i kontynenty mają swoją specyfikę a nawet wg redakcji RGI europejski model prywatnych operatorów poruszających się po państwowej infrastrukturze może być przeanalizowany ponownie w przyszłości.
• Osuwiska towarzyszą kolejarzom nie od dziś: 19 stycznia br. na głównej linii północ-południe kolei Union Pacific w Oregonie nastąpiło gigantyczne osuwisko, największe w historii tego towarzystwa. Popłynęło zbocze znosząc jednotorową linie na długości 2/3 mili, zaścielając dno doliny milionami ton ziemnych zwałów i setkami tysięcy powalonych drzew. Własne ekipy UP pracujące na 3 zmiany (z niewielka pomocą najętych kontraktorów i dodatkowo pożyczanego sprzętu) uporały się ze stabilizacją zboczy, wywiezieniem drewna będącego własnością państwowych lasów, wymiana gruntu z miejscowych pylastych glinek na stabilniejsze, odtworzeniem linii i urządzeń srk, by przywrócić ruch 6 maja. Na czas zamknięcia cały ruch towarowy oraz pasażerski Amtraka był prowadzony po długich i niedogodnych objazdach nadkładających setki mil.
• Podobny powód skłonił konglomerat "krótkich linii" RailAmerica, Inc. do opuszczenia sławnej niegdyś linii kolei leśnych Coos Bay Line w Oregonie. Wobec wyeksploatowania najlepszych lasów ruch systematycznie spadał, inni nadawcy i odbiorcy nie mogli tego skompensować. 115-letnia linia Coos Bay ma 122 mile długości, 9 tunelów, dziesiątki mostów, wiaduktów i przepustów, niestabilne po deszczach górskie zbocza. RailAmerica podjęła rozmowy z władzami stanu o dofinansowanie prac remontowych, twierdząc, że traci na tej linii ponad 1 mln dolarów miesięcznie. Pomoc nie nadeszła, RailAmerica wystąpiła więc do odnośnych władz w Waszyngtonie z petycja o pozwolenie na zamknięcie połączenia.
• Pomyślniejsze wiadomości nadchodzą z Pensylwanii, gdzie kolej Norfolk Southern koordynuje współpracę z 10 towarzystwami "krótkich kolei" w eksperymencie, który ma potrwać około roku. O co chodzi? Stany Pensylwanii, zachodniego Nowego Jorku i New Jersey dalej maja mini-koleje współpracujące z dużymi kolejami (jak NS) lecz nie między sobą. Wobec tego iz wszystkie 10 mini-towarzystw leży przy magistralach NS New Jersey-Chicago czy New Jersey-Atlanta a mini-koleje nadaja znaczne ilości kruszyw, kamienia budowlanego, tarcicy, syropu kukurydzianego, soli do zimowego utrzymania dróg kołowych, których odbiorcy często znajdują się stosunkowo blisko - NS występuje jako "pośrednik" i "organizator" przewozów na niewielkie jak na USA odległości - oferując swoje zaplecze telekomunikacyjne (kwestie elektronicznych listów przewozowych, śledzenie wagonów, rozliczenia) oraz własny tabor dla "małych" w razie dodatkowej potrzeby. Po 12 miesiącach obserwacji jeden "duży" (NS) i 10 "małych" zasiada ponownie, by ocenić wyniki i podjąć ew. dalsze decyzje.
• Amerykański miesięcznik branżowy "Progressive Railroading" obchodzi w czerwcowym numerze swoje 50-lecie. Podobnie jak inne tytuły, PR powstawała droga łączenia się innych pozycji. Korzystając z okazji, miesięcznik przedstawia interesujące chronologie ostatnich 50 lat na amerykańskich kolejach towarowych, pasażerskich oraz podmiejskich/dojazdowych.
• Waszyngtońskie (stosunkowo młode bo otwarte w 1976 roku) "Metro" wchodzi w okres dorosłości. Oznacza to, iż zaczynają się pojawiać problemy z jego utrzymaniem: w czerwcu br Metro miało 4 poważne perturbacje w ciągu 10 dni - dwa pożary, utrata zasilania oraz wykolejenie spowodowały ogromne problemy dla tysięcy pasażerów na tej koncentrycznej sieci, sięgającej daleko poza granice miasta i Dystryktu Federalnego. O ile zbieżność tych zakłóceń jest przypadkowa - uświadomiły one, że na waszyngtońskiej sieci brak rezerw operacyjnych: linie są 2-torowe i nieprzystosowane do banalizacji ruchu oraz brak im torów odstawczych i przejść zwrotniczych w newralgicznych punktach. Z tej perspektywy jeszcze raz można podziwiać geniusz twórców 105-letniego metra nowojorskiego, którego 3- i 4-torowe linie, z licznymi łącznicami i przejściami zwrotniczymi umożliwiają utrzymanie ruchu nawet w sytuacjach bardzo poważnych zakłóceń i awarii, co nie raz zostało już udowodnione.
• Kolejny raz aresztowano o 2 nad ranem na stacji Columbus Circle kolo Parku Centralnego niejakiego 43-letniego Dariusa McColluma za podszywanie sie pod pracownika nowojorskiego metra. Zrobiło się o nim głośno po raz pierwszy w 1981, gdy jako 15-latek porwał i poprowadził pociąg pełen pasażerów na linii E. Przez następne 25 lat próbował parokrotnie porywać pociągi i miejskie autobusy. Często z własnej inicjatywy sprząta stacje bądź fachowo informuje zagubionych podróżnych o połączeniach. Wielokrotnie aresztowany - nigdy nie był skazany jako "prawdziwy hobbysta", lekko opóźniony w rozwoju wg swojej matki. Sam McCollum twierdzi: "Nie jestem wariatem. Lubię pociągi i lubię pomagać innym".
• 16 maja br zmarł w Londynie David Mitton, współtwórca sympatycznego "Tomaszka-tendrzaczka", bohatera rozlicznych książek i od 1984 roku - programów telewizyjnych dla dzieci. Pierwotnym twórca "Tomaszka" z tajemniczej wyspy Sodor był anglikański pastor Wilbert Vere Awdry, który zasugerował Mittonowi ekranizacje swoich powiastek, wtedy już bardzo popularnych. "Tomaszek-tendrzaczek" na dymnicy ma chłopięcą twarz, żyje w miejscowej parowozowni, otoczony innymi lokomotywami i wagonami, które uosabiają wszelkie możliwe cechy ludzkich charakterów, maja rozliczne przygody związane właśnie z pracą kolei, a nad całością panuje "Gruby Kontroler" - który za dobre wynagradzał a za złe karał. Te bardzo pozytywne serie pastora Awdry i D. Mittona są ważnym kluczem do wyjaśnienia powszechnej popularności kolejnictwa na wyspach brytyjskich.

* Fot. Hellbus, commons.wikimedia.org, CCA-SA 3.0.