DTŚ Wschód potrzebna, ale ważniejsza kolej ruchu aglomeracyjnego

Pierwotnie planowana droga miała prowadzić w dwóch odnogach: jedna do Jaworzna, druga – do Dąbrowy Górniczej. Jaworzno, Mysłowice, Sosnowiec i miasta sąsiadujące od północy, tj. Dąbrowa Górnicza i Będzin oraz Katowice w 2004 roku podpisały z Urzędem Marszałkowskim Województwa Śląskiego porozumienie w sprawie realizacji DTŚ Wschód. Nie udało się jednak jego wypełnić, pomimo zabezpieczenia na ten cel środków finansowych w Regionalnym Programie Operacyjnym.

Jaworzno przejęło inicjatywę

– Początkowo przygotowaniom tej inwestycji przyglądaliśmy się z boku, zajmując się własnymi projektami transportowymi. W 2013 roku stwierdziliśmy, że niestety sprawy idą w złą stronę. Projekt przeniesiono do kolejnej perspektywy finansowej. Uznaliśmy, że nie ma on szans realizacji jeśli będzie przygotowywany w dotychczasowy sposób. Namówiliśmy wtedy Sosnowiec i Mysłowice do podpisania odrębnego porozumienia, by przygotować dokumentację środowiskową i budowlaną dla tych odcinków, które tam będą poprowadzone – przypomina Tomasz Tosza z Biura Koordynacji Inwestycji Urzędu Miejskiego w Jaworznie.

DTŚ Wschód pojawiała się w studium komunikacyjnym Jaworzna, wykonanym w 2003 roku. – Autorzy tego opracowania zajmowali się nie tylko Jaworznem, ale również ruchem wewnątrzaglomeracyjnym. Stwierdzili, że rozwinięcie podstawowego szkieletu komunikacyjnego, jakim jest Drogowa Trasa Średnicowa, łączące wszystkie miasta, jest potrzebne, by aglomeracja mogła dobrze funkcjonować – mówi Tomasz Tosza.

Choć planowana trasa nie przecina Jaworzna, jednak władze tego miasta podjęły decyzję o przejęciu pałeczki jako lider porozumienia w sprawie budowy DTŚ Wschód. Inwestycyjne doświadczenia Jaworzna przemawiały za tym, by wesprzeć Mysłowice i Sosnowiec, dla których to rozwiązanie drogowe jest rozstrzygającym ich problemy komunikacyjne.

Wraz z nowym porozumieniem udało się uzyskać wsparcie Inicjatywy Wspólnotowej Jaspers. – Mamy więc merytoryczne wparcie specjalistów z Unii Europejskiej. Wspomagają nas w procesie podejmowania decyzji dotyczących tego projektu. Dzięki Jaspers udało się namówić Urząd Marszałkowski, by odstąpił od procedowania słabej decyzji środowiskowej, która została uchylona w 2015 roku – mówi Tomasz Tosza.

W tej chwili miasta porozumienia, do którego w styczniu dołączyły Katowice, przejęły procedowanie decyzji środowiskowej dla całego przedsięwzięcia. – Jesteśmy też umówieni z Mysłowicami i Sosnowcem na zrobienie dokumentacji budowlano-wykonawczej. Na dniach ogłosimy przetarg – informuje Tosza.

W przebiegu trasy, która została zaplanowana z końcem minionego dziesięciolecia, zostaną wprowadzone korekty. DTŚ Wschód będzie miała nadal dwie odnogi. Jedna zostanie poprowadzona od węzła Lwowska w Katowicach, przez węzeł Janów na granicy Mysłowic i Katowic, w stronę węzła Jęzor na drodze S1. To będzie droga biegnąca po południowej stronie śródmieścia Mysłowic. Druga odnoga powiedzie w śladzie tzw. mysłowickiej obrzeżnej północnej. W Sosnowcu skręci na wschód i prowadzona zostanie do nowo projektowanego węzła Bór na drodze S1.

Rozpoczęcie budowy odcinka do węzła Jęzor jest planowane na 2019 lub 2020 rok. Natomiast z przesunięciem rocznym lub dwuletnim ruszy budowa odcinka do węzła Bór. DTŚ do węzła Jęzor ma być finansowana w ramach Regionalnego Programu Operacyjnego jako projekt kluczowy. Odcinek do węzła Bór jest wpisany do Kontraktu Terytorialnego.

Zarządcą trasy będzie metropolia, jeśli zgodnie z nowymi regulacjami dojdzie do jej powołania. Jeśli nie, to zarządzać trasą będą miasta na prawach powiatu, czyli odpowiednio w swoich graniach Mysłowice i Sosnowiec.

Dowód dla DTŚ i kolejowego priorytetu

Niedawno Jaworzno przedstawiło „Studium transportowe wschodniej części aglomeracji górnośląskiej”. Jest to dokument wspólny dla miast porozumienia, ale dodatkowo analizy rozszerzono o obszary Dąbrowy Górniczej, Wojkowic i Sławkowa. Opracowanie dowodzi potrzebę budowy DTŚ Wschód.

– Nasze miasta na pewno muszą być połączone drogą, ponieważ komunikacja samochodowa jest czymś oczywistym. Ale studium dowodzi też, że jesteśmy na kilka lat przed zawałem komunikacyjnym w aglomeracji śląskiej. Pomimo wybudowania nowych dróg, pomimo że ludziom wydaje się, iż fajnie się samochodem jeździ, szczególnie teraz gdy DTŚ można już dojechać do Gliwic, niestety kongestia jest nieunikniona. Wypełnienie tej powstałej przepustowości dróg nastąpi w sposób lawinowy i za kilka lat będziemy stali w gigantycznych korkach. I takim więc najważniejszym wnioskiem ze studium transportowego jest to, że musimy zbudować w regionie kolej ruchu aglomeracyjnego, która tak naprawdę będzie lustrzanym odbiciem sieci drogowej – podkreśla Tomasz Tosza.

W tej chwili zdecydowanie istotniejszym jest więc rozpoczęcie prac nad koleją ruchu aglomeracyjnego, ponieważ – jak tłumaczy Tomasz Tosza – ten projekt będzie wymagał znacznie większych przygotowań niż projekt drogowy i będzie wymagał zaangażowania znacznych środków finansowych. I zaznacza równocześnie, że kolejowe przedsięwzięcie będzie dużo bardziej efektywniejsze od drogowego. W aglomeracji śląskiej komunikacja publiczna oparta jest przede wszystkim na autobusach, zatem wraz z utratą przepustowości układu drogowego ugrzęzną one z innymi samochodami w korkach. W istniejącej sieci nie ma bowiem możliwości wyodrębnienia buspasów.

Jaworzno i pilotowane przez nie miasta porozumienia podejmują w tej chwili wysiłek przekonania regionalnych polityków i władz innych miast Śląska do koncepcji kolei ruchu aglomeracyjnego. – Dysponujemy w tej chwili rzetelnym naukowym opracowaniem, które mówi, że ten system nadbudowanych dwujezdniowych dróg w pewnym momencie stanie. A jak stanie to już będzie za późno na jakieś ratunkowe działania. Prace nad koleją ruchu aglomeracyjnego trzeba rozpocząć już teraz. To według naukowców i nas – miast porozumienia – jest najpilniejszym zadaniem – zaznacza Tomasz Tosza.

W aglomeracji śląsko-zagłębiowskiej trzeba wrócić do budowy kolei ruchu regionalnego – nawoływał w niedawno wystosowanym manifeście metropolitalnym Paweł Silbert, prezydent Jaworzna. W ten sposób włączył się do dyskusji dotyczącej utworzenia na terenie aglomeracji związku metropolitalnego. Prezydent Silbert chce, by pierwszym zadaniem, jakim miałaby zająć się metropolia, był właśnie powrót do dawnej koncepcji budowy kolei jako sieci naziemnego metra, wiążącego śląskie miasta. Nowy projekt nazywa Koleją Ruchu Metropolitalnego.