Wsparcie dla firm transportowych i przewoźników poszkodowanych w wyniku pandemii koronawirusa

Globalny spadek przewozów

Ogółem w sektorze transportu obserwować możemy obecnie dramatyczne spadki popytu. Polscy przewoźnicy kolejowi stracili od 70 do ponad 90% pasażerów. Średni spadek rezerwacji biletów w PKP Intercity wynosi 94%. Spółka odwołała 60% pociągów, a 8% ma skrócone trasy. W zakresie dalekobieżnego transportu autobusowego, jak wynika z analizy Głównej Dyrekcji Dróg Krajowych i Autostrad, ruch autobusów na drogach krajowych zmniejszył się z 3 tysięcy do mniej niż 1,5 tysiąca pojazdów na dobę.

Jak podała „Rzeczpospolita”, z danych dostawcy oprogramowania do zarządzania flotą, firmy Webfleet Solutions, wynika, że w Europie w ciągu sześciu tygodni, kończąc na 27 marca, ruch pojazdów użytkowych, tj. samochodów ciężarowych i dostawczych, zmalał o 32%. Biorąc pod uwagę fakt, że polscy kierowcy realizują 1/3 wszystkich europejskich dostaw, sytuacja ta niewątpliwie mocno uderzy w krajowych przewoźników. Pocieszające jest to, że jak wskazuje GDDKiA, ruch ciężarówek w Polsce na drogach krajowych nie spadł tak znacząco jak w Europie: z około 140 tysięcy pojazdów w marcu 2019 do około 120-130 tysięcy pojazdów na dobę w analogicznym okresie roku 2020 w przypadku pojazdów ciężarowych z naczepą oraz z około 110-120 tysięcy do około 80-90 tysięcy pojazdów na dobę w przypadku pojazdów dostawczych. Niestety przedłużające się obostrzenia i zamrożenie gospodarki powodują dalsze spadki. Ruch pojazdów ciężkich w tygodniu między 30 marca a 5 kwietnia br. zmniejszył się na drogach zarządzanych przez GDDKiA o ok. 3-6% w zależności od dnia tygodnia.

Sytuacja ta wpływa negatywnie na uwarunkowania ekonomiczne przewoźników. Z pomocą mogą przyjść rozwiązania zaproponowane w Tarczy Antykryzysowej.
Przedsiębiorstwa mogą zwrócić się z wnioskiem o przyznanie świadczeń na dofinansowanie wynagrodzenia pracowników objętych przestojem lub obniżonym wymiarem czasu pracy. Wsparcie jest udzielane podmiotom, które odnotowały spadek obrotów gospodarczych, nie spełniają przesłanek do ogłoszenia upadłości i nie zalegają w opłacaniu należności publiczno-prawnych do końca III kwartału 2019 r. (za wyjątkiem sytuacji, gdy przedsiębiorca zawarł umowę z ZUS lub gdy na podstawie otrzymanej decyzji urzędu skarbowego opłaca raty czy korzysta z odroczenia terminu płatności). Dofinansowanie dotyczy wynagrodzenia pracowników objętych przestojem ekonomicznym (mają za ten czas otrzymać wynagrodzenie obniżone maksymalnie o 50%, ale nie niższe niż minimalne wynagrodzenie za pracę) albo obniżonym wymiarem czasu pracy (przy czym przedsiębiorca może ograniczyć wymiar czasu pracy maksymalnie o 20% – nie więcej niż do 0,5 etatu) w drodze porozumienia między przedsiębiorcą a związkami zawodowymi lub przedstawicielami pracowników. Co ważne, dofinasowanie nie dotyczy jedynie pracowników „etatowych”, lecz także osób zatrudnionych na podstawie umowy o pracę nakładczą lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, jeżeli z tego tytułu podlega obowiązkowi ubezpieczeń: emerytalnemu i rentowemu. 

Wsparcie dla przedsiębiorców

Możliwe jest uzyskanie dofinansowania do wynagrodzenia pracownika w wysokości 50% minimalnego wynagrodzenia w przypadku przestoju ekonomicznego lub w przypadku obniżenia wymiaru czasu pracy do połowy jego wynagrodzenia, jednakże nie więcej niż 40% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia według wskaźnika GUS. W obu przypadkach przedsiębiorca może również ubiegać się o środki na opłacenie składek na ubezpieczenia społeczne pracowników należnych od pracodawcy od przyznanych świadczeń. Co ważne, pracodawca nie otrzyma dofinansowania do wynagrodzeń pracowników, których wynagrodzenie uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc, w którym został złożony wniosek, było wyższe niż 300% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia z poprzedniego kwartału ogłaszanego przez Prezesa GUS na podstawie przepisów o emeryturach i rentach z FUS, obowiązującego na dzień złożenia wniosku.

Wymienione powyżej świadczenia przysługują przedsiębiorcy przez łączny okres trzech miesięcy. Należy wspomnieć, że firmy mogą jednocześnie ubiegać się o inne formy pomocy, jednakże nie można otrzymać pomocy w odniesieniu do tych samych pracowników w zakresie takich samych tytułów wypłaty na rzecz ochrony miejsc pracy (wynagrodzenia, składki).

Powyższe wsparcie dotyczy wszystkich przedsiębiorców. Natomiast firmy należące do sektora MSP (czyli zatrudniające do 249 osób), mogą skorzystać z innego źródła pomocy. Jest to także dofinansowanie na pokrycie części kosztów wynagrodzeń dla pracowników oraz należnych od tych wynagrodzeń składek na ubezpieczenia społeczne, lecz na podstawie umowy podpisanej ze starostą i przede wszystkim obejmujące większą pomoc. Wysokość wsparcia uzależniona jest od wysokości spadku obrotów. W przypadku spadku obrotów o:

• co najmniej 30% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 50% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 50% kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika;
• co najmniej 50% – dofinansowanie może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 70% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 70% kwoty minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika;
• co najmniej 80% – może być przyznane w wysokości nieprzekraczającej kwoty stanowiącej sumę 90% wynagrodzeń poszczególnych pracowników objętych wnioskiem o dofinansowanie wraz ze składkami na ubezpieczenia społeczne należnymi od tych wynagrodzeń, jednak nie więcej niż 90% kwoty minimalnego wynagrodzenia powiększonego o składki na ubezpieczenie społeczne od pracodawcy w odniesieniu do każdego pracownika.

Wsparcie może być przyznane na okres nie dłuższy niż trzy miesiące, przy czym przedsiębiorca nie może otrzymać dofinansowania w części, w której te same koszty prowadzenia działalności gospodarczej zostały albo zostaną sfinansowane z innych środków publicznych. Ponadto starający się o wsparcie z tego źródła przedsiębiorca nie może mieć m.in. zaległości finansowych związanych z odprowadzaniem podatków oraz składek.

Pomoc ARP

Innym rodzajem wsparcia dla firm transportowych są produkty oferowane przez Agencję Rozwoju Przemysłu. Pierwszym z nich jest leasing operacyjny z karencją w spłacie i ponadnormatywnym okresem spłaty. Przeznaczony jest na refinansowanie posiadanych leasingów w komercyjnych spółkach i towarzystwach leasingowych, a ubiegać mogą się o niego firmy z sektora MSP o obrotach powyżej 4 mln zł i posiadające dodatnie wyniki za 2019 r. (pozytywna EBITDA i wynik netto) oraz prowadzące pełną księgowość. Kwota leasingu sięgać może 5 mln zł netto, okres finansowania może trwać maksymalnie do sześciu lat, a karencja w spłacie rat leasingowych może wynieść nawet 12 miesięcy. Wiek pojazdu i/lub naczepy nie może przekroczyć trzech lat.

Agencja Rozwoju Przemysłu oferuje także podmiotom z branży MSP spełniającym te same kryteria co w przypadku leasingu operacyjnego pożyczkę na finansowanie deficytu w kapitale obrotowym w kwocie od 0,8 do 5 mln złotych. Okres finansowania w przypadku tego instrumentu może sięgać do nawet sześciu lat, zaś okres karencji zostanie wydłużony do 15 miesięcy.

Program wsparcia zostanie uruchomiony także przez Polski Fundusz Rozwoju, przy czym szczegółowe zasady programu będą podane po uzyskaniu zgody Komisji Europejskiej na jego realizację. Wstępnie wiadomo, że sektor MSP obsługiwany będzie za pośrednictwem systemów bankowości elektronicznej wybranych banków, natomiast duże przedsiębiorstwa poprzez formularz zgłoszeniowy dostępny na stronie internetowej PFR.

Powyższe instrumenty to fragment możliwości pomocy dla firm z branży transportowej. Ponadto trwają prace, by firmy dotknięte trudną sytuacją związaną z pandemią COVID-19 mogły skorzystać ze specjalnych rozwiązań obejmujących wsparcie z wykorzystaniem środków unijnych. Oprócz narzędzi finansowych pamiętać należy o ułatwieniach podatkowych czy administracyjnych. Warto więc trzymać „rękę na pulsie” i śledzić kolejne zmiany oraz wprowadzane narzędzia, by nie pominąć szansy na uzyskanie tak potrzebnego w obecnych czasach wsparcia.

Doświadczeni doradcy niezbędni

Jednocześnie zauważyć trzeba, iż uzyskanie wsparcia to być może pierwszy krok z całej serii działań dotyczących funkcjonowania firm w nowej rzeczywistości. Oprócz doraźnego wsparcia, niezbędne jest dostosowanie się do obecnego stanu rynku, w tym poprzez wprowadzanie zmian w modelu funkcjonowania przedsiębiorstwa. Organizacje stoją obecnie przed potencjalnie znaczącymi wyzwaniami, na które muszą szybko zareagować. Biorąc zaś pod uwagę bezprecedensowy wpływ zagrożenia COVID-19 na różne sfery gospodarki, zarządzanie kryzysowe obejmować może spektrum funkcjonowania przedsiębiorstw: zarządzanie zasobami ludzkimi, modele sprzedaży i obsługi klientów, rynki zbytu, koszty i płynność, łańcuchy dostaw, bezpieczeństwo, komunikację w czasie zmiany. W zależności od sytuacji danego podmiotu konieczne działania mogą obejmować jedynie fragment jej działalności lub też sytuacja wymusi całościową, strategiczną zmianę. Najważniejszym krokiem jest diagnoza obecnej sytuacji i wskazanie, oprócz uzyskania wsparcia możliwych działań. Poszukiwanie nowych rynków, znajdywanie nisz, optymalizacja działań i kosztów to tylko najważniejsze przykłady potencjalnych narzędzi. Ich wachlarz jest szeroki.

Zespół Doradców Gospodarczych TOR oraz pozostałe spółki z Grupy TOR są gotowe do świadczenia usług doradczych uzupełniających działania ratunkowe oferowane przez rząd i agendy państwowe, a dotyczące transformacji przedsiębiorstw. Głęboko wierzymy w to, że nasza wiedza może okazać się niezbędna dla tych klientów, którzy będą musieli zrewidować swoje plany i strategie na najbliższe miesiące i lata. Zespół ekspertów, rozległe doświadczenie i unikalne kompetencje to najważniejsze cechy, które umożliwią nam skuteczną pomoc w tych trudnych i niepewnych czasach.