Zwiększenie aktywności Urzędu Transportu Kolejowego (UTK) poprzez coraz częstsze i bardziej skrupulatne kontrole sprawiła, że niektóre podmioty zaczęły narzekać na prowadzone przez Urząd działania. O zadaniach UTK w zakresie zwiększania bezpieczeństwa na polskiej kolei rozmawiamy z jego prezesem, Krzysztofem Dylem.
Jakub Madrjas, „Rynek Kolejowy”: Od początku roku Urząd Transportu Kolejowego znacząco zwiększył swoją aktywność. Niemal codziennie pojawiają się informacje o wynikach kontroli.
Krzysztof Dyl, prezes Urzędu Transportu Kolejowego: Kontroli jest zdecydowanie więcej. W okresie od stycznia do października br. zrealizowaliśmy łącznie ponad 2240 działań nadzorczych. W tym roku plan kontroli przewidywał, że ok. 70% działań zostanie przeprowadzone w sposób planowy, a pozostałe 30% stanowić będą interwencje urzędu. Po uruchomieniu platformy służącej do zgłaszania online nieprawidłowości w ruchu kolejowym oraz udostępnieniu adresu poczty elektronicznej: bezpieczenstwo@utk.gov.pl praktycznie uzyskaliśmy równowagę pomiędzy działaniami planowanymi i podejmowanymi ad hoc. Zgłaszane do nas informacje są bardzo precyzyjne, co świadczy o dużej wiedzy zgłaszających i ich trosce o bezpieczeństwo. Korzystając z okazji, chciałbym wszystkim tym osobom serdecznie podziękować. Niektóre ze zgłoszeń stanowią wręcz krzyk rozpaczy. Najprostszy przykład to nadużywanie tzw. sygnału zastępczego – o tych faktach jesteśmy informowani nieustannie. Nie mówimy tu o stosowaniu sygnałów zastępczych przez okres kilku dni, ale kilku miesięcy. Podkreślenia wymaga fakt, że UTK zyskuje w ostatnich latach pozycję wiarygodnego partnera – osoby zgłaszające (a są to doświadczeni kolejarze i inne osoby związane z rynkiem) widzą, że wskazywanie na nieprawidłowości ma sens i przynosi konkretne działania dla ich usunięcia, o czym zresztą informujemy – odpowiadamy na każde zgłoszenie, wskazując, jakie czynności zostały podjęte.
Czy widać już konkretne efekty wzmożonych kontroli UTK? Znajdujecie coraz mniej nieprawidłowości?
Takiego efektu jeszcze nie obserwujemy – musi upłynąć więcej czasu. Wiemy, że wiele z tych nieprawidłowości spowodowane jest latami zaniedbań, ale jako instytucja odpowiedzialna za bezpieczeństwo nie możemy przymykać na nie oczu. Celem tak zasadniczego zwiększenia liczby kontroli podejmowanych przez UTK jest poprawa bezpieczeństwa. Stosowane zalecenia czy kary pieniężne to tylko instrumenty w walce z już zaistniałymi nieprawidłowościami. Najważniejszy jest wymiar prewencyjny prowadzonych przez nas działań. Jeżeli dany podmiot ma świadomość, co kontrolujemy i na co kładziemy nacisk, samodzielnie może podjąć odpowiednie działania zapobiegawcze. Nie będzie czekał, aż pojawimy się i wskażemy, co jest nie tak. Szanse kontrolerów na wykrycie wszystkich anomalii z natury rzeczy są bowiem mniejsze, biorąc pod uwagę liczbę urzędników w stosunku do liczby podmiotów na rynku, które musimy kontrolować.
No właśnie – ile podmiotów na ryku przypada na jednego kontrolera UTK?
Na stanowiskach związanych z bezpośrednim prowadzeniem działań nadzorczych zatrudnione są 84 osoby. W wielu przypadkach w kontrolach współuczestniczą także inni pracownicy urzędu z departamentów merytorycznych. Obecnie na rynku kolejowym działa ponad 1100 podmiotów, w tym m.in. 94 przewoźników, 10 zarządców infrastruktury i ponad 930 użytkowników bocznic kolejowych. Na jednego urzędnika przypada więc ponad 13 kontrolowanych podmiotów. Odrębną kwestią jest brak szerszej wiedzy o dodatkowych, pozytywnych aspektach kontroli. Często przecież informujemy o usuniętych nieprawidłowościach już podczas kontroli – jest to bardzo istotny element współpracy UTK i spółek z sektora. Nieprawidłowości są nierzadko usuwane przez przedsiębiorców, zanim wydamy zalecenia pokontrolne, co bardzo pozytywnie świadczy o ich zaangażowaniu. Efekty naszych działań widzimy również w systemach zarządzania bezpieczeństwem. Zwiększa się świadomość tego, do czego służą procedury i inne dokumenty. Można to ująć w ten sposób: kiedyś dokument oprawiano i chowano w sejfie, żeby nikt go nie dotykał. Dziś coraz więcej osób zdaje sobie sprawę z faktu, że musi on być używany i musi podlegać zmianom. Podmioty zaczynają nas odbierać nie tylko jako kontrolera, który chce ich na czymś „przyłapać”, ale jako quasiaudytora, który może im pomóc w prowadzonej przez nich działalności. I bardzo dobrze, bo wciąż nie możemy być wszędzie.
Niemniej dopiero w ostatnich latach budżet Urzędu Transportu Kolejowego realnie wzrósł.
Wzrost obserwujemy od 2012 r., kiedy to przyznano nam ponad 4,3% środków więcej w stosunku do roku poprzedniego, w kolejnym roku było to już blisko 34% w stosunku do roku poprzedniego. Dalej, w 2014 r., budżet zwiększył się o kolejne 1,8%. Większość dodatkowych środków, które otrzymał urząd, została przeznaczona na realizację zadań związanych ze zwiększaniem poziomu bezpieczeństwa transportu kolejowego. Właśnie dzięki pozyskanym zasobom udało nam się wzmocnić zasoby kadrowe w oddziałach terenowych urzędu dodatkowymi pracownikami. W celu usprawnienia działań nadzorczych uruchomiliśmy również szereg szkoleń dla pracowników. Wydatki na szkolenia w stosunku do roku 2011 wzrosły ok. 11-krotnie. Liczba pracowników z uprawnieniami audytora systemów bezpieczeństwa wzrosła od połowy 2012 r. z kilku do ponad 100 osób. W tym okresie zespoły kontrolne zostały również doposażone w podstawowe środki łączności (telefony komórkowe, mobilny dostęp do Internetu) oraz specjalistyczne urządzenia pomiarowe. Kolejnym krokiem było wzmocnienie departamentów ds. bezpieczeństwa i interoperacyjności oraz zmiany w składzie i sposobach działania obsługi prawnej UTK, dzięki czemu udało nam się przyspieszyć czas rozpatrywania wniosków. W tej chwili nie mamy już zaległości w procesach dopuszczenia pojazdów – średni czas procedowania wniosku w pierwszym półroczu tego roku wyniósł 46 dni, a ustawowo mamy na to dwa miesiące. Hemingway kiedyś powiedział: „Moje pokolenie radykałów i burzycieli nie wymyśliło niczego na miejsce zacnych starych cnót, takich jak praca i odwaga, oraz staroświeckich zalet – grzeczności i uprzejmości”. Chciałbym w tym miejscu wyrazić swoje uznanie i podziękowania dla pracowników UTK za praktyczną realizację tej sentencji w ostatnich latach. Oczywiście wzrost budżetu to przede wszystkim zasługa rządu i komisji sejmowych, ale sensowne i zgodne z intencjami wydatkowanie tych środków, to zasługa całego zespołu UTK, w tym Departamentu Praw Pasażerów, o którym nie mówimy w tym wywiadzie.
Zapisz się do newslettera:
