Forum Bezpieczeństwa Kolejowego: Bezpieczeństwo oczami związkowców

Jak podkreślił, po niedawnych katastrofach kolejowych, dla samej poprawy bezpieczeństwa ruchu odniesiono się w zakresie: wydania pisemnej procedury o nazwie SMS o bezpieczeństwie w transporcie kolejowym, wydrukowania i wykonania plakatów do wieszania na nastawniach z wizualizacją pojęć „alarm”, „zamek zwrotnicowy”, „sygnał zastępczy”, „droga przebiegu”, powołania zespołu bezpieczeństwa w transporcie kolejowym, czy wymiany szefów biura bezpieczeństwa IBR w centrali spółki. Ponadto na liniach pojazdach trakcyjnych uruchomiono kontrole z IBR, UTK oraz biura kontroli wewnętrznej IKW. Przyspieszono też modernizację niektórych ciągów linii kolejowych, podjęto próby ograniczania wyświetlania sygnałów zastępczych, wydano decyzję IE o informowaniu maszynistów przewoźników przez radiotelefon o wyprawieniu pociągu po torze lewym oraz o jeździe na sygnały zastępcze. Zarządzano również pouczenia nadzwyczajne w zespołach eksploatacyjno-pociągowych, wydano decyzję o skróceniu ważności autoryzacji na nastawniach z 6 do 3 miesięcy. Podjęto także kroki w celu powstania w końcu szkoły o profilu kolejowym oraz sal wykładowych z symulatorami urządzeń srk. – Tylko, że ta kwestia budzi największy problem ze względu na wielość typów tych urządzeń – powiedział Motyka.

SMS a rzeczywistość

Następnie związkowiec odniósł się do wszystkich tych kroków z punktu widzenia pracowników. – Procedurę SMS dobrze się czyta, ale bez nakładów finansowych w infrastrukturę to będzie jedynie kolejna książeczka, która nakłada złożone obowiązki, które w dużym stopniu nakładane są na pracowników już i tak obciążonych pracami wynikającymi chociażby z polepszania stanu infrastruktury – podkreślił. – Natomiast plakaty są i zasłaniają czasami brudne ściany na nastawniach, ale pracownicy na nie spoglądają bardzo często – stwierdził Motyka. – Co do kontroli – posypały się dochodzenia odnośnie pracowników, jak również i zwierzchników, choć tych ostatnich nie wymieniono na osoby fachowe i „ludzkie” – ubolewał przedstawiciel związków zawodowych. – Powiadamianie maszynistów odebrano źle, stworzyło to zamieszanie w sieciach radiowych, dodatkowe opóźnienia, a dyżurny ruchu jest „radiowym semaforem” dla maszynisty – mówił.

Zdaniem Motyki, dla bezpieczeństwa samych pracowników zrobiono mało. – Czasami SOK asekuruje dyżurnego ruchu w nocy, gdy sprawdza drogę przebiegu przy usterkach układów kontroli nie zajętości torów i rozjazdów. Sytuacja zależy od dobrego dyspozytora zakładowego, który umie wymóc pewne rzeczy od pewnych służb. Jednak takie jednostki są jednostkowe, chociażby ze względu na okrojoną liczbę pracowników SOK – opowiadał związkowiec. – Czasami też wymieniono żarówkę oświetleniową na terenie okręgu nastawczego. Na kilku nastawniach po „bólach” dodano klimatyzator, oczyszczono trasy pędniowe lub wymieniono piec centralnego ogrzewania – mówił Motyka.

Jak podał, jednym z podstawowych podjętych działań zarządcy infrastruktury było opracowanie i wprowadzenie w życie tekstu Systemu Zarządzania Bezpieczeństwem (SMS) wśród pracowników. Każdy pracownik musiał się zgłosić w swojej jednostce organizacyjnej w celu zapoznania się z tym dokumentem i podpisania oświadczenia, że został zaznajomiony z treścią Systemu. – Należy przy tym zaznaczyć, że cała dokumentacja systemu to tzw. Księga SMS zawierająca około 800 stron – podkreślił Motyka. – Po naszych interwencjach, że jest mało wykonalne zaznajomienie pracowników z całością, wydano broszurę tzw. „SMS w pigułce” i znów każdy pracownik musiał pofatygować się do swojej jednostki organizacyjnej w celu odebrania tego wydawnictwa i pokwitowania jego otrzymania. Oczywiście najczęściej w swoim czasie wolnym – mówił związkowiec. Jak podkreślił, broszura „SMS w pigułce” rozpoczyna się tak zwanym „Dekalogiem pracownika kolei”, jednak pracownicy zwrócili uwagę, że brakuje dekalogu pracodawcy kolejowego. – Na każde z tych dziesięciu przykazań, przypadać powinny kolejne dziesięć odnoszące się do zarządcy infrastruktury, pracodawcy, średniego nadzoru – zaznaczył. Następnie Motyka przedstawił projekt takiego „dekalogu”, uzupełniony o opinie i propozycje pracowników.

Czego oczekują pracownicy?

Według związkowca, dla poprawy bezpieczeństwa samych pracowników, konieczna jest stała asekuracja podczas wykonywania pewnych zadań w terenie, wytyczenie bezpiecznych dróg dojścia do pracy, bieżące oczyszczanie z chwastów i krzaków wyznaczonych dróg komunikacyjnych na terenie stacji czy posterunku. Ponadto niezbędne jest odpowiednie oświetlenie terenu komunikacyjnego i terenu stacji, profesjonalna i sprawna radiołączność przenośna w terenie, jak również dostęp zwierzchnika dla potrzeb pracownika oraz przeprowadzanie bieżących remontów pomieszczeń posterunków ruchu, aby uszkodzenia wewnątrz oraz na zewnątrz nie zagrażały pracownikom pracujących na tych posterunkach. Według Motyki, konieczna jest także wymiana systemów grzewczych na posterunkach ruchu i zastosowanie klimatyzacji, dobór porządnej i trwałej odzieży ochronnej, tak aby nie stanowiła zagrożenia dla pracujących, porządne oczyszczanie tras pędnikowych lub zamiana dźwigni nastawczych na drążki nastawcze z zastosowaniem napędów elektrycznych. Ponadto postulowane jest sprawdzenie wpływu zastosowania dużej liczby zestawów komputerowych na zdrowie pracowników.

Natomiast dla poprawy bezpieczeństwa ruchu, związki zawodowe postulują wprowadzenie spójności instrukcji i rozpisanie procedur w sposób jasny i nie dający dwuznaczności w interpretacji, odpowiednie sporządzanie RTS, jak również zwiększenie obsad posterunków ruchu przy usterkach urządzeń, dla dokonywania sprawdzenia dróg przebiegu w terenie oraz podczas robót i zamknięć torowych. Konieczne jest także bieżąca i szybka likwidacja usterek w działaniu urządzeń srk oraz mądre i wyważone szkolenia z zakresu bezpieczeństwa transportu kolejowego, a także stałe wsparcie psychologa podczas ciężkich wypadków i wypadków.