Urząd Transportu Kolejowego opublikował „Raport w sprawie bezpieczeństwa transportu kolejowego w 2018 r.”. Urząd, będący krajową władzą bezpieczeństwa, szczyci się tym, że stosunek liczby wypadków do pracy eksploatacyjnej był najniższy od 2008 roku. Jednak liczba wypadków klasyfikowanych jako poważne wzrosła, co powinno budzić zaniepokojenie.
Krajowa władza bezpieczeństwa, którą w Polsce jest Prezes UTK corocznie publikuje raport roczny w sprawie swoich działań za poprzedni rok i przesyła go do Agencji Kolejowej Unii Europejskiej do dnia 30 września każdego roku. Obowiązek taki wynika z art. 18 dyrektywy 2004/49/WE w sprawie bezpieczeństwa kolei wspólnotowych.
Raport obejmuje swoim zakresem zarówno ogólnodostępną krajową sieć kolejową, jak i sieci funkcjonalnie wydzielone, na których wykonywane są przewozy kolejowe osób. Nie obejmuje on systemu kolei wąskotorowych, kolejowego transportu wewnątrzzakładowego, systemu transportu tramwajowego, transportu linowego i linowo-terenowego oraz systemu metra. Uwzględniane są w nim wyłącznie zdarzenia określane jako znaczące wypadki, w tym poważne wypadki – podaje UTK.
Drastycznie wzrosła liczba ofiar wśród pracownikówCo znajdziemy w raporcie? Po pierwsze w 2018 r. żaden ze wskaźników, obliczonych dla poszczególnych grup ryzyka w oparciu o dane statystyczne ujęte w formie wspólnych wskaźników bezpieczeństwa (CSI), nie przekroczył akceptowanego poziomu ryzyka (NRV) ustalonych dla Polski. Realizacja celów widoczna jest na poniższym wykresie. Im niższy jest osiągnięty poziom wskaźnika, tym poziom bezpieczeństwa w danej grupie ryzyka jest wyższy.
rys. UTKObejmuje on następujące dane:
- CST 1.1. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród pasażerów na miliard pociągokilometrów pociągów pasażerskich
- CST 1.2.ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród pasażerów na miliard pasażerokilometrów
- CST 2. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród pracowników na miliard pociągokilometrów
- CST 3.1. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród użytkowników przejazdów na miliard pociągokilometrów
- CST 3.2. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród użytkowników przejazdów na miliard pasażerokilometrów (km torów) pomnożona przez liczbę przejazdów
- CST 4. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród innych osób na miliard pociągokilometrów
- CST 5. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród osób nieupoważnionych na miliard pociągokilometrów
- CST 6. ofiary śmiertelne i ważone ciężko ranne (FWSI) wśród wszystkich osób na miliard pociągokilometrów
Wzrosła liczba znaczących wypadków i ich ofiar
W 2018 r. liczba znaczących wypadków na polskiej sieci kolejowej wzrosła o 9% w porównaniu do roku 2017, tj. z ogólnej liczby 252 do 275 (wzrost o 23 zdarzenia). Porównując liczbę znaczących wypadków w przeliczeniu na 1 milion pociągokilometrów można zauważyć jej wzrost o 4%, tj. z 1,03 do 1,07. Wzrosła też liczba zdarzeń poprzedzających wypadki – z 1424 do 1659 i to we wszystkich grupach (Pęknięte szyny, odkształcenia torów, defekty sygnalizacji, pominięcia sygnału „Stój”, pęknięcia kół, pęknięcia osi).
W szczegółowych danych znajdziemy znaczący wzrost liczby ofiar śmiertelnych w znaczących wypadkach zaistniałych w 2018 r. – aż o 14% (24 osoby) w porównaniu do 2017 r., tj. z ogólnej liczby 171 do 195 osób. Zmiany w liczbie ofiar śmiertelnych, w podziale na poszczególne kategorie osób objęte wspólnymi wskaźnikami bezpieczeństwa, między rokiem 2017 a 2018 przedstawiają się następująco:
− pasażerowie: wzrost o 100% (z 1 do 2 osób);
− pracownicy: wzrost o 300% (z 1 do 4 osób);
− użytkownicy przejazdów kolejowych: wzrost o 16,7% (z 42 do 49 osób);
− osoby nieupoważnione: wzrost o 10,2% (ze 127 do 140 osób);
− inne: bez zmian (bez ofiar śmiertelnych w tej kategorii).
Liczba osób ciężko rannych w znaczących wypadkach zaistniałych w 2018 r. obniżyła się o 5% w porównaniu do roku 2017, tj. z 87 do 83 osób (spadek o 4 osoby ciężko ranne). W rozbiciu na poszczególne kategorie osób ciężko rannych objętych monitorowaniem za pośrednictwem wspólnych wskaźników bezpieczeństwa, zmiany w 2018 r. w stosunku do roku ubiegłego przedstawiają się następująco:
− pasażerowie: spadek o 60% (z 20 do 8 osób);
− pracownicy: wzrost o 33,3% (z 3 do 4 osób);
− użytkownicy przejazdów kolejowych: wzrost o 12% (z 25 do 28 osób);
− osoby nieuprawnione: wzrost o 13,5% (z 37 do 42 osób);
− inne: spadek o 50% (z 2 osób do 1 osoby).
Koszty znaczących wypadków wzrosły ze 167 mln euro do 174,5 mln euro (o 5 procent).
Rośnie liczba wypadków na przejazdach
Jak czytamy w raporcie, w 2018 r. doszło ogółem do 215 wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych. W
poprzednim raporcie nie podano ich liczby, ale
według innych źródeł było ich 201. Co szczególnie istotne, w 2017 r. doszło do trzech poważnych wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych, a w 2018 roku – aż do sześciu takich zdarzeń:
- 27 lutego 2018 r. w Opolu na przejeździe kolejowo-drogowym z biernym systemem zabezpieczeń, zlokalizowanym na szlaku Opole Zachodnie – Szydłów linii kolejowej nr 287;
- 13 czerwca 2018 r. w Daleszewie na przejeździe kolejowo-drogowym z biernym systemem zabezpieczeń, zlokalizowanym na szlaku Szczecin Podjuchy – Daleszewo Gryfińskie linii kolejowej nr 273;
- 2 sierpnia 2018 r. w Gnieźnie na przejeździe kolejowo-drogowym z obsługą zlokalizowanym na szlaku Pierzyska – Gniezno linii kolejowej nr 353;
- 23 sierpnia 2018 r. w Szaflarach na przejeździe kolejowo-drogowym z biernym systemem zabezpieczeń, zlokalizowanym na stacji Szaflary zlokalizowanej na linii kolejowej nr 99;
- 17 listopada 2018 r. w Wiśniowej na przejeździe kolejowo-drogowym z biernym systemem zabezpieczeń, zlokalizowanym na szlaku Dobrzechów – Frysztak linii kolejowej nr 106;
- 19 grudnia 2018 r. w Rzeszowie na przejeździe kolejowo-drogowym z sygnalizacją świetlną zlokalizowanym na szlaku Głogów Małopolski – Rzeszów linii kolejowej nr 71.
Jak czytamy, w ocenie Prezesa UTK w celu zmniejszenia liczby wypadków na przejazdach kolejowo-drogowych istotne jest podejmowane działań zmierzających do wyposażania przejazdów w nowoczesne urządzenia zabezpieczające, urządzenia aktywnego ostrzegania kierowców przed zbliżaniem się do przejazdu kolejowo-drogowego, elementy wibroakustyczne przywracające uwagę kierowcy przed skrzyżowaniem z linią kolejową, ale również instalacja systemów rejestrujących przypadki łamania przepisów prawa przez kierowców połączonych z systemem ogólnokrajowym, a w uzasadnionych przypadkach zupełną eliminację zagrożenia poprzez budowę skrzyżowań bezkolizyjnych (dwupoziomowych).
UTK stawia na działania miękkie
Jeśli chodzi o podnoszenie poziomu bezpieczeństwa, to zdaniem UTK "Kluczowym zagadnieniem dla systematycznego wzrostu poziomu bezpieczeństwa sektora kolejowego jest kontynuowanie dotychczasowych oraz podejmowanie nowych działań w zakresie propagowania zasad kultury bezpieczeństwa w transporcie kolejowym". Zdaniem UTK najważniejsze działania w tym zakresie to Deklaracja oraz konkurs: Kultura bezpieczeństwa.
W ubiegłym roku było znacznie mniej działań nadzorczych (kontroli) niż w 2017 roku – ich liczba spadła o ok. 15 procent. Ogólnie w 2018 r. w wyniku 4565 działań nadzorczych stwierdzonych zostało 3441 nieprawidłowości. Dla porównania, w 2017 r. było to 5406 działań nadzorczych oraz 3819 nieprawidłowości. Oznacza to, że liczba stwierdzonych nieprawidłowości spadła o ok. 10%., a wskaźnik nieprawidłowości liczony jako stosunek liczby stwierdzonych nieprawidłowości do ilości kontroli wzrósł o 5,6% (do poziomu 0,75). UTK podkreśla jednak, że zmiana wskaźnika nieprawidłowości w analizowanych okresach sprawozdawczych nie osiąga już tak wysokich wartości, jak miało to miejsce na przestrzeni lat 2015/2016 (w tym okresie odnotowany został spadek wskaźnika o 55 %).
W porównaniu do 2017 r. liczba kradzieży i dewastacji obniżyła się o 331 (15,6%). Przyczyny spadku UTK dopatruje się w działaniach operacyjnych Straży Ochrony Kolei oraz zaangażowaniu sygnatariuszy Memorandum w sprawie przeciwdziałania kradzieżom infrastruktury.
UTK przyznaje, że od 2012 r. widoczna jest tendencja wzrostowa incydentów „SPAD” (związanych z pominięciem sygnału nakazującego zatrzymanie oraz z uruchomieniem pojazdu kolejowego bez zezwolenia). W raporcie czytamy, że „może to być interpretowane jako podnoszący się poziom kultury bezpieczeństwa – pracownicy bezpośrednio zaangażowani w zdarzenie nie zatajają informacji” o nim, ale nie jest to pewne. Niewątpliwy jest natomiast wzrost w 2018 r. liczby wypadków (a nie tylko incydentów) tej kategorii (po systematycznym ich spadku w latach 2014–2017), co autorzy raportu uznają za niepokojące.
Jak czytamy w komentarzu do tych danych, UTK kontynuuje działania mające na celu ustanowienie jednolitego systemu egzaminowania maszynistów oraz monitorowania ich kwalifikacji i czasu pracy. Inicjatywa utworzenia Centrum Egzaminowania i Monitorowania Maszynistów pod koniec lutego otrzymała zapewnienie finansowania z Centrum Unijnych Projektów Transportowych w trybie pozakonkursowym. Przetarg na wykonanie studium dla tego projektu rozstrzygnięto 17 stycznia 2019 roku.
Zapisz się do newslettera:
