Zgodnie z obietnicą, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju opublikowało przed końcem roku Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko na lata 2014-2020. Jednym z najważniejszych zapisów jest dopuszczenie zakupu i modernizacji taboru kolejowego, oraz rezygnacja z rewitalizacji linii kolejowych na rzecz rehabilitacji.
Jak informowaliśmy, Komisja Europejska przyjęła nowy Program Infrastruktura i Środowisko dla Polski. Na lata 2014-2020 kolej będzie miała do wyłącznej dyspozycji 5 mld euro. Kolejne 2,35 mld euro ma otrzymać transport miejski. Jak zauważa ekspert dr Jakub Majewski, w unijnym programie inwestycyjnym na lata 2014–2020 nie ma obiecanych 10,5 mld euro na kolej. Ministerstwo szacuje, że środki uda się wywalczyć w ramach mechanizmu Connecting Europe.
Zgodnie z obietnicą, Ministerstwo Infrastruktury i Rozwoju opublikowało przed końcem roku zatwierdzony przez Komisję Europejską program. Co w nim znajdziemy? Otóż kolejowa część programu dzieli się na dwa priorytety inwestycyjne. Pierwszym jest poprawa stanu połączeń kolejowych, która wpłynie na skrócenie czasu przejazdu koleją pomiędzy największymi miastami. Wartość średnia tego wskaźnika wynosi obecnie 5,5 godziny i ma ulec skróceniu do tylko 3,7 godziny.
Rezultatem realizacji projektów w priorytecie inwestycyjnym dotyczącym kolei miejskiej ma być skokowy wzrost wykorzystania kolei w podróży – z 167,1 podróży na mieszkańca w 2011 roku do 226,8 podróży po zakończeniu programu. Ministerstwo zakłada, że dzięki wdrożeniu programu praca przewozowa w pasażerskim kolejowym transporcie wzrośnie z 16,3 mln paskm (w 2013 roku) do 20 mln paskm, natomiast w transporcie towarowym z 50,9 mln tkm do 63,1 tkm rocznie.
Rehabilitacje zamiast rewitalizacji
Interwencja ze środków UE będzie ukierunkowana przede wszystkim na główne korytarze Kolejowe. Będą obejmować co do zasady modernizację i rehabilitację istniejących szlaków kolejowych w sieci TEN-T. Dodatkowo w ograniczonym zakresie przewiduje się również budowę wybranych krótkich odcinków linii. Nie planuje się natomiast projektów rewitalizacji linii kolejowych.
Według dokumentu, ramach modernizacji tras kolejowych większy niż dotychczas priorytet zostanie położony na liniach w znacznym stopniu wykorzystywanych do przewozu towarów. Celem inwestycji będzie eliminacja „wąskich gardeł”, umożliwienie przejazdu pociągów o maksymalnej długości (740 m), czy też likwidację odcinków i punktów o zmniejszonym dopuszczalnym nacisku osi.
Będą pieniądze na tabor
W dokumencie znajdujemy też bezpośrednią deklarację, że pieniądze będą mogły być wydawane na modernizację i zakup taboru kolejowego. Co istotne, jako potencjalnych beneficjentów wpisano nie tylko samorządy terytorialne i przewoźników pasażerskich i towarowych, ale też tzw. poole taborowe – spółki powołane specjalnie w celu prowadzenia działalności polegającej na wynajmowaniu/leasingu taboru kolejowego. Utworzenie takiego poolu było jednym z pomysłów na przekształcenie spółki Przewozy Regionalne.
Według zapisów programu, inwestycje w tabor mają być uzupełnieniem inwestycji na liniach kolejowych. W przypadku tego typu projektów w programie uwzględniono możliwość udzielenia pomocy publicznej przewoźnikom. Z dokumentu można wnioskować, że zakłada się zakup lub modernizację prawie 400 pojazdów kolejowych. O potwierdzenie tej liczby poprosiliśmy MIR.
ERTMS i dynamiczna informacja
Kontynuowane będą inwestycje dotyczące modernizacji infrastruktury dworców i przystanków kolejowych oraz infrastruktury obsługi podróżnych, w tym systemów dynamicznej informacji pasażerskiej, zakupu biletów, przechowywania bagażu i integracji z innymi rodzajami transportu.
W dalszym ciągu będą prowadzone inwestycje w systemy sterowania (w tym europejski ERTMS), zasilania czy zakup specjalistycznego sprzętu (w tym dla ratownictwa). Kontynuowane mają być projekty poprawy bezpieczeństwa na przejazdach.
Przeznaczona kolei oś priorytetowa V przeznaczona jest do finansowania wyłącznie z Funduszu Spójności, bez udziału Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego (EFRR). W programie zapisano, że do końca 2016 r. powinny się rozpocząć prace dla wszystkich projektów określonych jako dojrzałe w Dokumencie Implementacyjnym, a tam gdzie to możliwe, dodatkowe projekty powinny do końca tego roku osiągnąć stopień dojrzałości w przygotowaniu. Dlatego przewiduje się kontynuację działania ustanowionego w poprzednim okresie programowania Task Force’u z udziałem Komisji Europejskiej.